Voszegge

Voszegge is een middelhoge tot hoge, robuuste, glanzend diepgroene plant die in meestal dichte pollen groeit en iets eerder in bloei komt dan de veel gewonere Valse voszegge. De onderste scheden zijn zwartbruin en verweren tot een paardehaarachtige vezelmassa. De stengels zijn tot meer dan een halve centimeter breed, zeer scherp driehoekig met gevleugelde ribben en holle zijden. De voorzijde van de bladschede is zwak dwarsgerimpeld. De door het tongetje gemarkeerde grens tussen bladschede en -schijf heeft de vorm van een driehoek die breder dan hoog is. De vliezige, opstaande rand van het tongetje reikt aan weerszijden tot buiten de rand van de bladschijf. Deze is meestal meer dan zeven millimeter breed. De bloeiwijze is compact, piramidevormig en vosbruin (donkerder en warmer van kleur dan bij Valse voszegge). Ze heeft vijf tot tien zeer korte, deels vertakte zijassen en zeer korte, borstelvormige, aan de voet verbrede en geoorde schutbladen, die doorgaans tussen de aren verborgen zijn; soms steekt het onderste iets buiten de bloeiwijze uit. De aren zijn eivormig, met onderaan vrouwelijke, tweestempelige bloemen en aan de top mannelijke bloemen. De urntjes zijn platbol, eirond, ongeveer vier millimeter lang, glanzend bruin (zonder groene tint), wat leerachtig, op de rug generfd, en aan de top versmald in een zeer kort tweetandige, op de rug diep gegroefde snavel. De rijpe urntjes staan schuin omhoog en vallen spoedig af.

Voszegge heeft haar hoofdverspreiding in Oost-Europa en West- en Centraal-Azië; in Midden- en West-Europa is zij zeldzamer dan Valse voszegge en grotendeels tot rivierdalen beperkt. In Nederland komt zij zeldzaam voor langs de rivieren, voornamelijk langs Maas en Roer en langs de Oude IJssel met het naburige deel van de Gelderse IJssel (grenzend aan de Liemers). Verder is zij op enkele verspreide plaatsen gevonden, recent onder meer op een ijsbaantje in Zuidoost-Drenthe.

Voszegge groeit aan waterkanten, in moerassen en in drassig hooiland op veelal kalkarme rivierklei, vaak op plaatsen met sterke waterstandswisselingen. Zij komt zowel binnen- als buitendijks voor, langs oude, al dan niet volledig afgesneden rivierarmen, en ook langs sloten en weteringen in komkleigebieden. 's Winters staan de groeiplaatsen vaak plas-dras of onder water; 's zomers kan het grondwater vrij diep wegzakken. Beweiding lijkt door Voszegge slechts in beperkte mate te worden verdragen. Het best gedijt zij aan oevers buiten het bereik van vee. In jaarlijks gemaaid terrein handhaaft zij zich lange tijd, ook in verschralende omgeving, al bereiken haar pollen in hooiland niet de grootste vitaliteit. Gewoonlijk wordt zij vergezeld door een mengsel van oeverplanten, planten van nat grasland en planten van terreinen met sterk wisselende waterstand. Zo zijn in haar gezelschap onder meer aan te treffen: Rietgras (Phalaris arundinacea), Gele lis (Iris pseudacorus), Scherpe zegge, Blaaszegge, Moerasbeemdgras (Poa palustris), Moeraswalstro (Galium palustre), Moerasvergeet-mij-nietje (Myosotis palustris), Dotterbloem (Caltha palustris), Echte koekoeksbloem (Lychnis flos-cuculi), Ruwe smele (Deschampsia cespitosa), Veenwortel (Polygonum amphibium), Penningkruid (Lysimachia nummularia) en Kruipende boterbloem (Ranunculus repens).

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1994 (deel 5)