Glad walstro

Glad walstro is een weinig of niet behaarde zomerbloeier van - naar gelang de standplaats - sterk wisselende hoogte en habitus. Ondergronds vormt het lange uitlopers. De stengel is glad en vlak onder de bladkransen vaak opvallend verdikt. De kransen tellen gewoonlijk zes tot acht bladeren. De bladrand vertoont nabij de bladtop stekelhaartjes. De bloeiwijze is in de regel langwerpig van contour, maar kan zowel smal en gedrongen als breed, los en zeer rijkbloemig zijn. Steeds is Glad walstro kenbaar aan de kroonbladen, die in een draadvormig verlengde punt zijn toegespitst. Dikwijls komt uit een bloem slechts één dopvrucht tot ontwikkeling; deze is kaal en vaak wat rimpelig.

Glad walstro komt voor in gematigde streken van Eurazië en in het Atlasgebied. In Nederland is het vrij algemeen, maar in het noordoosten minder algemeen. Van Terschelling is het tot dusver niet bekend. Glad walstro is een plant van tamelijk carbonaat- en stikstofrijke, minerale bodem - zand, leem, krijt en klei -, maar overigens lopen de standplaatsen nogal uiteen. In de duinen ontwikkelt de plant zich vooral in de breedte, met lange, ondergrondse horizontale assen waaraan korte bovengrondse stengels met dicht opeengedrongen bladkransen ontspringen; ook de bloeiwijzen zijn klein en compact. Zulke exemplaren komen vooral voor aan de lijzijde van de zeereep en op zonnige hellingen dicht daarachter, in het zogenaamde Dauwbraamlandschap en in de buurt van zeedorpen. Glad walstro staat hier in betrekkelijk open vegetaties op droog, humusarm duinzand, vooral op licht overstoven plekken, samen met Duinzwenkgras (Festuca rubra subsp. arenaria), Dauwbraam (Rubus caesius), Duinviooltje (Viola curtisii), Muurpeper (Sedum acre), Zandzegge (Carex arenaria), Smal fakkelgras (Koeleria macrantha), Schermhavikskruid (Hieracium umbellatum) en Bleek dikkopmos (Brachythecium albicans). Gemiddeld komt de plant op sterker aan uit- of overstuiving onderhevige plekken voor dan Geel walstro, al is er in open duingrasland een aanzienlijke overlapping in standplaats tussen beide soorten. In laag duinstruweel kan Glad walstro zich forser ontwikkelen. Op de Nederlandse Waddeneilanden is het tamelijk schaars, maar op de Oost-Friese eilanden komt het evenveel voor als in de Hollandse vastelandsduinen. Middelhoge, rechtopstaande planten met smalle, gedrongen bloeiwijzen komen voor in zoomvegetaties op droge, kalkrijke, onbemeste standplaatsen, vooral op de Zuid-Limburgse krijthellingen. De gewone standplaatsvorm buiten de duinen heeft echter lange stengels, die niet op eigen benen kunnen staan en omvangrijke, losse, zeer rijkbloemige bloeiwijzen soms ware 'bruidssluiers' - dragen. Zulke planten groeien op zonnige tot licht beschaduwde, grazige plaatsen op vochthoudende, vrij voedselrijke maar niet sterk bemeste grond. Vroeger stond het vooral in hooilanden, tegenwoordig in bermen en op dijkhellingen. Op voedselarme pleistocene zandgronden ontbreekt Glad walstro vrijwel, evenals op veen; door aanvoer van wegverhardingsmateriaal en invloed van bemesting heeft het zich kunnen uitbreiden in streken waar het vroeger afwezig was. Anderzijds mijdt het ook de zwaarste kleigronden, en is het in kleistreken door zware bemesting achteruitgegaan. Alleen bij een geringe veebezetting kan Glad walstro zich in weiland handhaven. Meestal is de standplaats niet uitgesproken vochtig, maar soms staat de plant in ruige vegetaties op vrij natte plekken. bijvoorbeeld aan waterkanten. Ook in lichte loofbossen kan Glad walstro voorkomen, vooral op (zowel zandige als kleiige) rivierafzettingen. Planten waarmee het in grazige en/of licht beschaduwde vegetaties samen optreedt, zijn onder meer Glanshaver (Arrhenatherum elatius), Beemdlangbloem (Festuca pratensis), Knoopkruid (Centaurea jacea), Veldlathyrus (Lathyrus pratensis), Vogelwikke (Vicia cracca), Gewone berenklauw (Heracleum sphondylium), vooral in het rivierengebied ook Groot streepzaad (Crepis biennis), Heggewikke (Vicia sepium) en Kruisbladwalstro; op relatief vochtige plekken soorten als Echte valeriaan (Valeriana officinalis) en Moerasspirea (Filipendula ulmaria).

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)