Stekende bies

Stekende bies is een middelhoge zomerbloeier die in de meeste kenmerken overeenkomt met Driekantige bies. De stengel heeft drie vlakke tot zwak gewelfde kanten en draagt aan de voet één tot drie volledige bladeren, waarvan de bladschijf tot twee decimeter lang kan worden. De schijnbaar zijdelingse bloeiwijze is een kluwen van hoogstens vier aren, of bestaat uit slechts één aar. De kafjes vertonen aan de top twee spitse lobben met daartussen een duidelijke inkeping, waaruit de middennerf als een tot één millimeter lang naaldje tevoorschijn komt. De bloemen bevatten geen of hoogstens twee korte borstels.

Stekende bies komt voor in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika, Australië, en in een aantal zeer verspreid gelegen delen van West-, Midden- en Zuid-Europa. In Nederland is zij aangetroffen op enkele Waddeneilanden, in het oostelijke deel van het Zuiderzeegebied, en lang geleden ook in het Deltagebied. Tegenwoordig is zij uiterst zeldzaam en alleen nog bekend van Terschelling en de Veluwemeerkust van Flevoland en de Veluwe. Zij bereikt bij ons haar noordgrens in Europa; in Noordwest-Duitsland, waar zij onder meer aan de Elbe voorkwam, is zij nu verdwenen.

Stekende bies is een plant met een raadselachtige ecologie. Zij is in onze streken beperkt tot gebieden die onder invloed van zeewater staan of hebben gestaan. Daarbinnen is zij echter gebonden aan plekken met een sterke beïnvloeding door zoet water. De schaarse groeiplaatsen lopen qua begroeiing nogal uiteen, waardoor ze moeilijk op één noemer te brengen zijn. Vermoedelijk is de plant vooral kritisch ten aanzien van haar kiemingsmilieu, maar de voorwaarden voor haar vestiging zijn slecht bekend. Haar concurrentievermogen ten opzichte van andere planten is gering. De huidige groeiplaatsen op Terschelling en op zandstranden aan het Veluwemeer hebben een wisselende waterstand, een zandige, vrij voedselarme bovengrond, en een slib-, voedsel- en basenrijkere ondergrond. Ze liggen in de overgangszone tussen oeverruigten en betreden terrein, en tevens in de nabijheid van zandmassa's waaruit voedselarm water toevloeit. Voorheen stond Stekende bies ook in ondiep water, op plaatsen die open werden gehouden hetzij door het schuren van de stroom (aan riviermondingen), hetzij door sterke kwel (aan de oostrand van Flevoland). De weinige exemplaren van Stekende bies die nu nog aan het Veluwemeer groeien, kunnen zich ter plaatse pas gevestigd hebben nadat dit meer verzoet was. Daarentegen ligt de Terschellinger groeiplaats nog steeds open voor zout water, zij het dat hij alleen 's winters sporadisch door de vloed wordt bereikt. Tot het gezelschap van de Stekende bies behoren onder meer Riet (Phragmites australis), Rood zwenkgras (Festuca rubra), Fioringras (Agrostis stolonifera), Zilverschoon (Potentilla amserina), Vertakte leeuwetand (Leontodon autumnalis), Klavers (Trifolium spp.), Heen, en Gewone waterbies.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1994 (deel 5)