Bouwen aan groenexpertise

Archeofyt en Neofyt

Recent of al lang ingeburgerd?

Definitie:

Neofyten zijn plantensoorten die tot de wilde flora van een gebied gerekend worden, maar hier pas ingeburgerd zijn na het jaar 1500. Archeofyten daarentegen zijn plantensoorten die zijn ingevoerd (bewust of onbewust) voor het jaar 1500. Ze zijn dus reeds lang aanwezig in onze streken. Voorbeelden van archeofyten zijn Tamme kastanje, Grauwe els en Korenbloem. Voorbeelden van neofyten zijn : Robinia en Amerikaanse vogelkers in bossen, Kalmoes en Reuzenbalsemien aan oevers, Smalle waterpest en Grote waternavel in het water en het mos Grijs kronkelsteeltje op open zand.

Neofyt komt uit het Grieks en betekent "nieuwe plant". Neofyten hebben zich permanent op een bepaalde plek in het landschap gevestigd. Ze gedragen er zich natuurlijk en planten zich voort. Het zijn dus als het ware ingeburgerde exoten. Daartegenover staan de archeofyten (wat "oude plant" betekent), planten die reeds voor 1500 geïmporteerd werden. Als grens werd 1500 genomen, omdat algemeen aanvaard wordt dat rond 1500 de periode van de Middeleeuwen eindigt. Daarna komt er veel meer technologie ter beschikking van de mensen en wijzigt het landschap.

Uitgebreid:

Neofyten en archeofyten kunnen grote bomen zijn, struiken, kruiden of mossen. Ze kunnen ook in allerhande ecosystemen voorkomen, alhoewel bepaalde plaatsen blijkbaar toegankelijker zijn. Vooral watervegetaties lijken de laatste eeuwen en decennia wel overspoeld te worden met neofyten, waarschijnlijk door het enorm toegenomen transport van goederen over heel de wereld met behulp van schepen, welke de verspreiding van neofyten in de hand werken. Heel wat andere neofyten zijn ontsnapte sierplanten zoals de Schijnaardbei en de Japanse duizendknoop. Hierbij is het niet belangrijk of ze bewust of onbewust door de mens zijn geïmporteerd. Van vele soorten weten we trouwens niet exact wanneer en hoe ze bij ons zijn terecht gekomen.

Lectuur:

Verloove, F. (2002). Ingeburgerde plantensoorten in Vlaanderen. Mededeling van het Instituut voor Natuurbehoud, nr. 20, Brussel, 227 p.