Bouwen aan groenexpertise

Zaagblad

Serratula tinctoria

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Droge heischrale graslanden (6230_hn)

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Soortenrijke struisgraslanden (6230_ha)

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Blauwgrasland (6410_mo)

Hoogte plant

Minimaal:
30cm
Maximaal
90cm

Licht

Min:
half schaduw
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
voedselarm
Max:
voedselarm

Bloeiperiode

Vanaf:
juli
Tot:
september

Vocht

Min:
vochtig
Max:
vochtig

Bloemkleur

paars, violet, purper, lila

Bestuiving

vliegen, zweefvliegen e.a.
bijen, hommels e.a.
Areaal:

Zaagblad komt voor in de gematigde klimaatgebieden van Europa. Het areaal, waarvan het centrum in Midden-Europa is gesitueerd, reikt in het westen tot Wales en Noordwest-Spanje, in het noorden tot Zuid-Zweden, in het oosten tot de Oeral en in het zuiden tot Zuid-Spanje, Zuid-Italië en Bulgarije. In het laagland van Nederland tot Denemarken ontbreekt zaagblad vrijwel helemaal. Van buiten Europa is de soort nauwelijks bekend. In Wallonië is het zeldzame zaagblad in hoofdzaak beperkt tot het Maasdistrict (Maasvallei, Lesse) en het Lotharings district.

Verspreiding in Vlaanderen:

Al van in de negentiende eeuw was zaagblad een zeldzame soort. In grote lijnen is de algemene verspreiding in de voorbije 150 jaar weinig veranderd. Enkele, vooral oude opgaven niet te na gesproken, situeren de vindplaatsen zich geografisch in twee clusters: enerzijds de oude veldgebieden op de cuesta's ten zuiden en oosten van Brugge, anderzijds de omgeving van Aarschot en Diest (Demer en bijrivieren). In de voorbije decennia is de soort vooral in deze tweede regio sterk achteruitgegaan. De trend was reeds duidelijk op het einde van de eerste karteerperiode (LAWALRÉE & DELVOSALLE 1969) en werd tijdens de tweede IFBL-karteerperiode (vanaf 1972) bevestigd. Oorzaken van de achteruitgang zijn vooral verruiging door stikstofdepositie, verbossing en directe vernietiging van de groeiplaatsen, bijvoorbeeld door grondverzet.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart
Kiemperiode:
vanaf Voorjaar
Gebruik:
kleurstof leverende gewassen
Bladseizoen:
overwinterend groen
Worteldiepte:
20cm
Levensvorm:
hemicryptofyt
Geslachtsverdeling:
polygaam
Vruchttype:
eenzadige dopvrucht of noot
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
wind
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
tussen half-schaduwplanten en half-lichtplanten
Ellenberg vocht:
indifferent
Ellenberg pH:
zwakke zuurindicator tot zwakke base-indicator
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofarme bodems
Maaigevoeligheid:
maaigevoelig
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
plaatselijke freatofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum zwak zuur tot maximum zwak zuur

In het geheel van het areaal is zaagblad te vinden in een brede waaier van biotopen. In Vlaanderen moet de soort vooral worden gezocht in gradiëntrijke mozaïeklandschappen met bossen en graslanden op zure, voedselarme, lemige tot kleiige bodems. Daar groeit ze vooral in schrale of niet te sterk verruigde bermen met een extensief maairegime langs bosranden of weilandgreppels, of langs holle wegen. Vooral vroeger werd zaagblad soms gevonden in vochtige graslanden en heiden, milieus waar het elders in Europa tot vandaag geregeld wordt aangetroffen. Zaagblad geldt als een goede indicatorsoort voor milieus met interessante plantensoorten en vegetaties.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Rode lijst:
zeldzaam
Zeldzaamheid KFK-klasse:
18-59 kwartierhokken
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Ivan Hoste
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken