Echte guldenroede

De Echte guldenroede is een middelhoge tot hoge, diep wortelende, weinig vertakte, meestal zwak en kort behaarde, overblijvende nazomerbloeier. Aan de korte wortelstok ontspringt behalve de bloeistengel vaak een niet-bloeiende rozet, maar geen uitlopers. De plant vormt dan ook geen 'haarden', zoals Late en Canadese guldenroede. De onderste bladeren zijn eirond tot ruitvormig en gewoonlijk iets asymmetrisch, met een verwijderd gezaagde rand; aan de voet versmalt de bladschijf zich tot een vleugelrand langs de hoofdnerf. Hogerop worden de bladeren smaller en minder gezaagd. De bladkleur is vrij donker groen. De talrijke, ruim een centimeter brede hoofdjes staan in een lange, smal pluimvormige bloeiwijze met korte, schuin omhoog staande zijtakken. De duidelijk afstaande straalbloemen zijn aanzienlijk groter en opvallender dan bij Late en Canadese guldenroede.

Echte guldenroede komt - in diverse vormen - voor in de koude en de gematigde zone van het noordelijk halfrond. In Nederland is zij vrijwel beperkt tot de pleistocene zandstreken en Zuid-Limburg, waar zij aanzienlijk is achteruitgegaan en thans vrij zeldzaam is. Daarbuiten zijn alleen zekere vondsten bekend van de binnenduinrand van Voorne en het Westland, waar de soort nu verdwenen lijkt.

Echte guldenroede is in de eerste plaats een gebergteplant en lijkt in de laagvlakte kieskeuriger in haar standplaatskeuze dan in berg- en heuvelgebieden. Zij treedt hier voornamelijk als zoomplant op en wel op matig voedselarme en droge, min of meer humeuze, veelal kalkarme maar niet sterk zure leem en leemhoudende zandgrond. Zij maakt de indruk erg gevoelig voor bemesting te zijn. Verder toont zij een zekere voorkeur voor hellende terreingedeelten: dijkhellingen en bermtaluds, kanten van houtwallen, sloot- en beekwanden. In schrale bermen, op zandige dijken en aan bosranden kan zij plaatselijk vrij talrijk optreden, maar alleen op plekken die niet aan bemeste percelen grenzen. Dit is het geval langs sommige kanalen en spoorwegen en ook hier en daar langs wegen in bos- en heidestreken, maar in de bermen van landweggetjes in landbouwgebieden is zij vrijwel niet meer te vinden.

In bossen toont Echte guldenroede zich een tamelijk lichtbehoevende plant. In Zuid-Limburg staat zij met name op de plateauranden; nog het meest in het zuidoostelijke deel, dat het meest bergachtige karakter heeft. De duisternis die na het staken van de hakhoutcultuur in veel hellingbossen heerst, blijkt voor deze plant en trouwens ook voor tal van andere soorten zeer ongunstig. Niet altijd staat Echte guldenroede op kalkarme grond : er zijn ook plekken waar zij in krijtwanden groeit. In loofbossen in de pleistocene zandstreken treedt zij nogal eens in de buurt van beken op; langs kleine beken op de beekwand, langs grotere beken op de oeverwal of aan de rand van de beekinsnijding. Gewoonlijk staat zij op zulke plekken in gering aantal en komt zij daarbij slechts in beperkte mate tot bloei. Op kapvlakten en langs bospaden kan zij wel wat uitbundiger tot ontwikkeling komen, maar hier blijkt zij vaak niet opgewassen tegen krachtiger groeiers, zodat ook hier haar aandeel in de vegetatie beperkt blijft.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1991 (deel 4)