Integraal waterbeheer

Integraal waterbeheer houdt bij de inrichting en het beheer van waterlopen zowel met de menselijke gebruiksfuncties als met de natuurlijke ecologische functies. Waterbeherende instanties hebben steeds meer aandacht voor de multifunctionaliteit van waterlopen. Bij het inrichten en beheren van wateren moet het belang van de verschillende functies tegen elkaar worden afgewogen. Binnen de verschillende functies moet een hiërarchie worden opgemaakt, waarbij een onderscheid in hoofd- en nevenfuncties gemaakt wordt. Eén van de basisprincipes van het integraal waterbeheer is dat gestreefd moet worden om zo dicht mogelijk bij het natuurlijk watersysteem aan te sluiten. De kenmerken van een natuurlijk stroomgebied en van haar waterloop (regime, helling, meandering, overstroombaarheid) en de processen die er zich afspelen (overstromingen, erosie, infiltratie, drainage) zijn met elkaar in evenwicht en moeten zoveel mogelijk worden gerespecteerd. Er wordt gestreefd naar de ontwikkeling en het behoud van waterlopen met een goede waterkwaliteit en een hoge structuurdiversiteit, die in evenwicht zijn met hun omgeving. Alleen zulke waterloopmilieus bieden voldoende garanties voor de ontwikkeling van een stabiele levensgemeenschap van planten- en dierensoorten. In het integraal waterbeheer staat de ontwikkeling van watersysteemkennis centraal. De kennis van de watersystemen (waterlopen, stroomgebied, grondwater, oppervlaktewater) en de knelpunten worden uitgebouwd op basis van studies van de waterkwantiteit, de waterkwaliteit en de ecologie. Deze geïntegreerde aanpak is nieuw. Vroeger dacht men enkel in termen van waterafvoer, terwijl nu meer de relatie tussen grond- en oppervlaktewater en de link met het ecosysteem prioritair wordt. Dit betekent uiteraard dat de moderne waterbeheerprojecten heel wat veelzijdiger zij en meer multidisciplinair en sectoriëel overleg vereisen. Het integraal waterbeheer werd verankerd in de Europese Kaderrichtlijn Water, van kracht vanaf 22 december 2000. Deze richtlijn heeft verregaande gevolgen voor het waterbeleid in de Europese lidstaten. De richtlijn voorziet een planmatige aanpak op het niveau van internationale stroomgebieden en deelstroomgebieden. Het doel van de richtlijn is de bescherming van oppervlaktewater, grondwater en kustwater. Meer concreet heeft de richtlijn de volgende doelstellingen: aquatische ecosystemen en terrestrische systemen en waterrijke gebieden die rechtstreeks afhankelijk zijn van aquatische ecosystemen beschermen; duurzaam gebruik van water bevorderen door de bescherming op lange termijn van de beschikbare waterbronnen; het aquatisch milieu beschermen door vermindering of stopzetting van emissies, afhankelijk van de schadelijkheid van de vervuilende stof in kwestie; de verontreiniging van grondwater verminderen en verdere verontreiniging voorkomen; de gevolgen van overstromingen en droogteperioden afzwakken. In 2003 werd de richtlijn omgezet zijn in Vlaamse wetgeving. Tegen eind 2015 moet een goede ecologische toestand worden bereikt voor alle gewone oppervlaktewaterlichamen of een goed ecologisch potentieel voor kunstmatige of sterk veranderde waterlichamen. Dit betekent dat de verstoring ten gevolge van menselijke activiteiten, slechts licht mag afwijken van wat normaal is voor het type oppervlaktewaterlichaam in onverstoorde staat.