Glad parelzaad

Glad parelzaad is een middelhoge tot hoge, aanliggend behaarde, overblijvende voorzomerbloeier. Aan een stevige penwortel ontspringen meestal talrijke bloeistengels, die bovenaan vele schuin omhoog staande zijtakken dragen en dicht bebladerd zijn. De schutbladen van de schichten lijken op de gewone bladeren en vertonen aan de onderkant uitspringende zijnerven. De kelk is diep ingesneden. De trechtervormige kroon is roomwit of iets groenig en draagt kleine keelschubben, die evenals de rand van de kroon behaard zijn. De nootjes hebben een porseleinachtige, glanzende, grijzige of lichtbruine wand. Vaak blijven ze de winter door aan de inmiddels verdorde plant. 

Glad parelzaad komt voor in Europa, met uitzondering van enkele randgebieden, en verder oostwaarts tot in Midden-Azië. In Nederland is het vrij zeldzaam, maar plaatselijk vrij algemeen in Zeeland en in de Hollandse duinen. Daarbuiten liggen slechts enkele vindplaatsen, onder meer in westelijk Zuid-Limburg. Het verspreidingspatroon lijkt op dat van Donderkruid (Inula conyza) en, in mindere mate, op dat van Driedistel (Carlina vulgaris) en Veldhondstong. 

Glad parelzaad groeit op kalk- en stikstofrijke, onbemeste, gewoonlijk droge grond, zoals duinzand, zandige klei of krijt. Meestal staat het in de buurt van bomen of struiken, op plekken met een tamelijk ruige, deels grazige, maar niet gesloten begroeiing. Vaak zijn de groeiplaatsen op het zuiden en zuidwesten gelegen en daardoor - ondanks enige beschaduwing - tamelijk warm. In de duinen staat glad parelzaad op open plekken in en aan de rand van duindoorn- en meidoornstruweel en duin-berkenbos. Hier komt het soms ook op vrij vochtige plekken voor, met name op Voorne. Dikwijls groeit het in de duinen samen met Welriekende salomonszegel (Polygonatum odoratum). Op Zuid-Beveland en Schouwen staat glad parelzaad op met populieren beplante dijkhellingen, samen met onder meer Gewone agrimonie (Agrimonia eupatoria), Wilde marjolein (Origanum vulgare) en Avondkoekoeksbloem (Silene pratensis). Op taluds waar de beweiding gestaakt is, breidt de plant zich aanvankelijk uit. Als zich struikgewas vestigt, gaat Glad parelzaad op den duur weer achteruit, al kan het zich in halfopen struweel lang handhaven. In Zuid-Limburg staat het op ruig begroeide, zonnige, stenige plekken op een beweide krijthelling; voorts in een tweetal kalkgroeven, waar het deels kwijnt in halfschaduw van bosopslag, in gezelschap van Boskortsteel (Brachypodium sylvaticum). Tussen opeengehoopte, lepelvormig vervormde bladeren aan de stengeltop leeft de larve van de galmug Dasineura lithospermi. 

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)