Zeewinde

Zeewinde is een meestal lage, overblijvende voorzomer- en zomerbloeier met liggende, soms klimmende, weinig of niet windende stengels. De vrij kleine, niervormige, iets vlezige bladeren lijken op die van het bergplantje Soldanella. De bloemkroon is licht purperroze met vijf witte banden.

Zeewinde is gebonden aan de zeekusten in gematigde klimaatgordels en heeft een aantal ver uiteenliggende deelarealen, verspreid over alle werelddelen. In Nederland is zij, hoewel vrij zeldzaam, in het grootste deel van de duinstreek aangetroffen. Het meest komt zij voor in het Deltagebied; ook hier en daar op duintjes verder oostwaarts langs de zeearmen. In het Waddengebied is haar optreden noordoostwaarts steeds minder bestendig, al is zij incidenteel tot aan de Jutlandse kust aangetroffen.

Zeewinde is een plant van de zeereep, die aan overstuiving is aangepast en zich het best ontwikkelt op plekken waar vloedmerk onder het duinzand ligt. Terwijl zij aan zuidelijker kusten ook aan de loefzijde van de buitenste duinen groeit, staat zij in Nederland in hoofdzaak in het meer beschutte milieu van de lijzijde: een overeenkomst met Zeewolfsmelk (Euphorbia paralias) en Blauwe zeedistel (Eryngium maritinum). De overheersende planten zijn hier Helm (Ammophila arenaria) en Duinzwenkgras (Festuca rubra subsp. arenaria). Aan de vastelandskust is Zeewinde - meer nog dan Blauwe zeedistel - in hoofdzaak in de buurt van badplaatsen te vinden. Soms staat zij ook wel wat verder van zee, bijvoorbeeld kruipend tussen Duindoornstruiken (Hippophaë rhamnoides) of in lage Zwarte dennetjes (Pinus nigra) klimmend. In inhammen van de kust in het Delta- en Waddengebied staat Zeewinde op zand- en vloedmerkheuveltjes in dijkhoeken. Evenzo staat zij op lage duinkopjes op strandvlakten aan de oostkant van de Waddeneilanden. Tegen incidentele overspoeling door zout water blijkt zij hier goed bestand. De grote zaden worden vermoedelijk door de zee getransporteerd. Mogelijk worden ook stengelstukken door wind en water verspreid. Zeewinde is in hoge mate vorstgevoelig, wat een deel van haar onbestendigheid in het Waddengebied en de Hollandse duinen verklaart. In deze streken treedt per vindplaats vaak maar één individu op, dat geen vrucht zet. Het is aannemelijk dat haar voorkomen hier goeddeels op aanvoer uit zuidelijker gebieden berust.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)