Procesbeheer

Extensieve begrazing kan als een vorm van procesbeheer worden gezien. Bij extensieve begrazing op een voldoende grote oppervlakte zal het selectieve habitatgebruik van de grazers - de dieren grazen en lopen niet overal even vaak - tot verschuivingen in de vegetatie leiden. Sommige plaatsen zullen kortgegraasd worden, op andere zal ruigte, struweel en bos ontstaan. Wanneer de bomen afsterven, kan onder invloed van de grazers opnieuw grasland ontstaan. Zo ontstaat een mozaïekpatroon waarin elke vegetatie een fase in een steeds doorlopend cyclisch proces is. Extensief begrazingsbeheer onderscheidt zich op dit vlak dus van beheerstechnieken zoals maaien, plaggen, kappen en intensieve begrazing op kleine oppervlakte, die eerder gericht zijn op het behoud van een bepaalde toestand. Door de bepekte oppervlakte van veel natuurgebieden in Vlaanderen, zijn dergelijke beheerstechnieken echter vaak de beste optie, ook al wordt binnen het natuurbeheer het belang van zelfregulatie en spontane ontwikkeling erkend. Natuurgebieden worden daarbij niet langer gezien als afgesloten zones maar als deel van het landschap die daarmee nauw verbonden zijn. Het natuurinontwikkelingsproject 'levende Grensmaas' is een concreet voorbeeld van procesbeheer. De Grensmaas is een grindrivier met een zeer breed rivierdal en een grote dynamiek. Het Grensmaasproject heeft als doel de dynamische rivierprocessen meer ruimte te bieden en de habitats van grindbanken, rivierbossen en stroomdalgraslanden spontaan te laten ontwikkelen. Het project bestaat ondertussen meer dan 10 jaar als grensoverschrijdend plan. De doelstellingen van herstel van rivierdynamiek in een levend rivierlandschap moeten vorm krijgen in een groot aaneengesloten natuurgebied van zo'n 2500 ha. In het natuurgebied wordt met een natuurlijk begrazingsbeheer gewerkt. Het project beoogt naast natuurontwikkeling ook het verkleinen van het overstromingsgevaar en past binnen de filosofie van het integraal waterbeheer.