Bouwen aan groenexpertise

Glanskop

Parus palustris

De Glanskop of Glanskopmees is een gedrongen zangvogeltje dat erg lijkt op de Matkop, maar algemener is. Het dier is vaalbruin met een donkere kap en lichtere onderdelen. De Glanskop verschilt van Matkop door het (meestal) ontbreken van de lichte baan op de armpennen, een glanzend zwarte kopkap (maar dat is niet steeds zo) en een iets minder uitgebreide kinvlek. Als je het dier goed kan zien zie je een witte vlek op de basis van de snavel, die bij Matkop steeds ontbreekt. Het geluid, en met name de roep is handiger als onderscheidend kenmerk. Die van de Glanskop is vrij explosief en van de Matkop bescheiden en nasaal. De roep van de Glanskop is een kort en luid "psie-tjeh" en wordt enkele malen herhaald. Bij de Matkop is dat een lichtjes dalend en nasaal tsi-tsi pèèèh pèèèh pèèèh dat eveneens een paar keer wordt herhaald.

De Glanskop broedt in wat ouder loofbos van minimaal 4 hectare. Natuurlijk bosbeheer, zoals omvorming naar ouder loofbos, is gunstig voor deze soort. De nestholte wordt gemaakt in rottend hout, veelal een bestaande holte die met haar en veertjes wordt bekleed. Glanskoppen overwinteren in hetzelfde gebied als waar ze broeden en zijn zeer honkvast. Waarnemingen op afstanden van enkele tientallen kilometers van bekende broedplaatsen zijn uitermate bijzonder.

Leefgebied en trend

De Glanskop is een typische vogel van oude Beuken- en Eikenbossen, liefst met een goed gestructureerde ondergroei. Het is de minst talrijke en de minst verspreide mezensoort van Vlaanderen en is moeilijk te inventariseren (verwarring met Matkop, is vooral heel vroeg op het jaar vocaal, later zeer stil). Bij de vorige atlas werd een toename vastgesteld, maar was het moeilijk vast te stellen hoe groot die was. Die toename werd verklaard door het ouder worden en de uitbreiding van onze loofhoutbestanden. Er kon op basis van de in 2007-2018 verzamelde ABVdata geen significante trend berekend worden, maar wellicht is er sprake van een stabilisatie tot mogelijk lichte afname. Dit vermoeden wordt bevestigd door lokaal onderzoek in de zuidelijke Dendervallei waar Glanskop vooral erg recent een dalende trend vertoont. Van Glanskoppen is bekend dat ze een zeer beperkte dispersiecapaciteit hebben waardoor ogenschijnlijk geschikte, ouder wordende loofboscomplexen voorlopig niet worden gekoloniseerd, dit in tegenstelling tot soorten als Boomklever en Middelste Bonte Specht.

Rode lijst:
Niet bedreigd
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Categorie 2 (Beschermd 2)
Status:
Rode Lijst POP-VL KT-VL LT-VL KT-BEL LT-BEL Trend Europa
Momenteel niet in gevaar 1000-1700 NS Stabiel -9% -32% Toename/Stabiel
  • Rode lijst: De Rode Lijst-status van de soort in Vlaanderen op basis van Devos et al. (2016)
  • Pop VL: de minimale en de maximale broedpopulatie in Vlaanderen in de periode 2013-2018.
  • KT-Trend: de kortetermijntrend (2007-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • LT-Trend: de langetermijntrend (1980-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • Trend Europa: de gerapporteerde trendrichting op basis van data verzameld in 26 Europese lidstaten in de periode 2008-2018 (bron: www.ebcc.info(opent nieuw venster))
  • NS = niet significant
In samenwerking met: