Deens lepelblad

Deens lepelblad is een kleine tot zeer kleine, al dan niet vertakte, eenjarige plant die tegen de winter kiemt en in de lente bloeit. Al naar de mate van uitdroging van haar groeiplaats is de plant donkergroen tot sterk rood aangelopen. De bladeren zijn kleiner dan bij de andere soorten. Ze zijn ongeveer even lang als breed en min of meer spiesvormig, aan de voet hartvormig en gesteeld. De kelkbladen zijn paarsachtig en de kroonbladen zijn in de knop roze, zodat de hele bloei van deze soort een rozeachtige indruk maakt.

Deens lepelblad komt voor aan de kusten van West-Europa en het Oostzeegebied. In Nederland is het algemeen in de duinstreek. Verder komt het vrij veel voor aan de Friese kust en op Wieringen. In de duinen groeit Deens lepelblad op open hellingen vlak achter de buitenste duinenrij, verder veel langs paden en boulevards. Aan de bovenrand van schorren is het te vinden langs duintjes en op mierenbulten. Vaak groeit het samen met Kleine hoornbloem (Cerastium diffusum) en Hertshoornweegbree (Plantago coronopus). Hier en daar komt Deens lepelblad op zeedijken voor. Verder staat het in de Randstad wel eens op aangevoerd zeezand.

In het kustgebied blijkt de plant weliswaar zout te verdragen, maar zij lijkt er niet aan zilte plaatsen gebonden. Toch is voor haar voorkomen de toevoer van enig zout - al is het maar door de zeewind - van doorslaggevende betekenis. Dit blijkt uit de uitbreiding die Deens lepelblad de laatste jaren in het binnenland te zien geeft. Op een aantal verspreide plaatsen komt het namelijk bij honderdduizenden voor in de middenberm van autowegen. 's Winters worden deze gepekeld, en in de middenberm kan het zoute water minder snel wegstromen dan in de buitenbermen. Juist in de zone waar het zoutgehalte tijdelijk sterk toeneemt, is Deens lepelblad verschenen.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1987 (deel 2).