Bouwen aan groenexpertise

2BConnect: Bosland

Doelgroep en doelstelling:

Bosland(opent nieuw venster), bestaande uit de gemeenten Lommel, Hechtel-Eksel en Overpelt, bevat 1800 hectare aan industriegebieden, die aansluiten op natuurgebieden in de omgeving. De bedrijven van Bosland willen vanuit hun maatschappelijk ondernemen een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van een ecologische verbinding op hun terreinen. In dit praktijkvoorbeeld wordt toegelicht hoe men dit heeft aangepakt en wat de voorlopige resultaten zijn.

 

Om de ecologische verbindingen te realiseren zijn de Boslandgemeenten samen met het Agentschap voor Natuur en Bos en de ondernemers van Bosland mee in het project 2BConnect (opent nieuw venster)gestapt.

Binnen het 2BConnect project worden bedrijventerreinen in de Belgisch-Nederlandse grensstreek aangepast om de natuurwaarde te versterken. De terreinbeheerder of eigenaar kan middels het project gebruik maken van zowel de ecologische kennis, de ervaringen met andere projecten en het netwerk van 2BConnect. Het 2BConnect project wordt ondersteund door Interreg(opent nieuw venster), een subsidieprogramma vanuit het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling(opent nieuw venster) (EFRO). Dit is opgezet door de Europese Unie om de versnippering van de natuur tegen te gaan.

Locatie:
Lommel
Begindatum uitvoering:
Einddatum uitvoering:
Kostprijs:
€ 700000
Betaald door:
  • Interreg Vlaanderen-Nederland
Projectcoördinator:
  • Valérie Persoons
Partners:
  • Nolimpark
  • SCR Sibelco nv
  • VBM nv
  • Stad Lommel
Uitgevoerd door:
  • Aannemers
Contactpersonen:
  • Valérie Persoons

Bosland bevat een groot natuurcomplex, maar heeft zowel in als rondom haar natuurgebieden te maken met versnippering. Voorbeelden hiervan zijn: infrastructuur, bebouwing en landbouw.

Vanuit de Europese Unie wil men de versnippering van natuur tegengaan. Vanuit het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) is een subsidieprogramma opgezet: Interreg. Interreg ondersteunt internationale projecten die bijdragen aan de ontwikkeling van gebieden. Interreg ondersteunt het project 2BConnect, waarbij bedrijventerreinen in de grensstreek België-Nederland worden ondersteund om de biodiversiteit op de terreinen te vergroten.

Bosland bevat verschillende industriegebieden die tussen de natuurgebieden en de woonkernen in liggen. Op de terreinen van Kristalpark, Nolimpark en Maatheide, en in de KMO-zones van Hechtel-Eksel wordt meegewerkt aan 2BConnect vanuit de bedrijfsvisie om maatschappelijk te ondernemen. Om de natuur te verbinden en versterken is een ontsnipperingsplan opgesteld en worden maatregelen uitgevoerd om de natuurwaarde van het terrein te versterken. Daarnaast wordt een overlegplatform tussen verschillende partners opgesteld en wordt een parkmanagement opgezet.

Om de natuurwaarde van de bedrijventerreinen te verhogen en beter aan te laten sluiten zijn verschillende maatregelen in het landschap toegepast. In Bosland worden structuurrijke heide en heischraal grasland ontwikkeld. Daarnaast wordt streekeigen beplanting aangebracht voor onder andere struweel. Verder worden nectarplanten aangebracht om vlinders en bijen aan te trekken.

Op het Kristalpark zijn reeds enkele bedrijfstuinen aangepast aan de omgeving. Hierbij heeft men ook gekozen voor natuurlijke begroeiing. Daarnaast werd gewerkt aan het aanbrengen van een waterbuffer met watervegetaties op het terrein van VBM op Maatheide. Eveneens is het reliëf naast de waterbuffer aangepast om dit een natuurlijkere uitstraling te geven, en werd ook de parking van VBM ingeplant met ligusterhagen. Afhankelijk van de bodem werd gekozen voor bloemrijke graslanden, structuurrijke heide of heischraal grasland. Eveneens worden de bermen op de bedrijfsparken omgevormd tot bloemrijke graslanden. In Nolimpark en bij het terrein van Sibelco moeten de werkzaamheden nog starten.

Om tijdens en na de inrichting nog sturing te kunnen geven aan het project wordt een overlegplatform voor de verschillende partners opgezet. Bovendien wordt gezocht naar een vorm van parkmanagement om de bedrijventerreinen te onderhouden wanneer het project is afgelopen. De natuur in het gebied zal beheerd worden door groendiensten, sociale economiebedrijven en aannemers. Dit beheer zal hoofdzakelijk bestaan uit heidebeheer (chopperen, vliegdennen verwijderen, exotenbestrijding, schaapsbegrazing) en maaibeheer van de graslanden.

Bij het project zijn verschillende partijen betrokken:

  • Stad Lommel: trekker van het project
  • Gemeente Overpelt: aanstuurder en gemeentelijke communicatie
  • Gemeente Hechtel-Eksel: aanstuurder en gemeentelijke communicatie
  • Agentschap Natuur en Bos: aanstuurder, subsidiëring en technische ondersteuning
  • Provincie Limburg: subsidiëring
  • Ondernemersclubs LOC, IGO en Ondernemers Hechtel-Eksel: stuurgroepleden, communicatie en netwerking
  • Sibelco NV: stuurgroeplid en uitvoering op terrein
  • VBM NV: stuurgroeplid en uitvoering op terrein

De betrokken partijen komen tijdens periodieke bijeenkomsten samen. Eveneens wordt het project naar het publiek gecommuniceerd op de website van Bosland(opent nieuw venster). Als laatste vinden er tijdens het project ook persmomenten plaats, waardoor het publiek geïnformeerd wordt over de ontwikkelingen.

De financiering van het project wordt verkregen door het 2BConnect project, Agentschap voor Natuur en Bos, Provincie Limburg en de partners. De financiële ondersteuning van 2BConnect draagt niet alleen bij aan de inrichting en het beheer van het terrein, maar ook aan de communicatie, projectevents, studie en vorming, en personeelskosten.

Gebiedsbeschrijving:

Bosland bestaat uit 1800 hectare aan industriegebieden verspreid over de gemeenten Lommel, Hechtel-Eksel en Overpelt. Daarnaast bevat Bosland een groot natuurcomplex dat verdeeld is tussen de industriegebieden en woonkernen. 

Het project is nog in uitvoering, al zijn enkele maatregelen al uitgevoerd. Een doelsoort waarvoor men een natuurlijke inrichting uitvoert, is de Kommavlinder.  Hiervan bevindt zich een populatie op het terrein van Kristalpark. De Vlinderstichting heeft een onderzoek gedaan naar deze vlinder en de eerste werken zijn uitgevoerd. Men heeft reeds dennenbomen en opslag verwijderd om een verbinding te maken voor deze populatie en terug zichtbaar reliëf in het landschap naar boven te brengen.

Bij het terrein van VBM zijn de maatregelen al goed zichtbaar. De medewerkers zijn ook erg betrokken bij de waterbuffer.

De bedrijven die meedoen krijgen positieve feedback bij persmomenten en op social media. Dat maakt het voor andere bedrijven ook interessant om deel te nemen aan het project. Binnen Bosland bestaat de meerderheid van de deelnemende bedrijven uit nieuwe bedrijven omdat voor hen de bedrijfstuin aanpassen makkelijker is dan een al gevestigd bedrijf met een ingerichte tuin. Daarentegen hebben sommige bedrijven ook moeite met de natuurlijke uitstraling.

Goed gelukt:

Op Kristalpark is na de werken nog een inventarisatie door de Vlinderstichting gedaan. Hier bleek dat er nu meer populaties waren en dat het verspreidingsgebied vergroot is. 

De concrete realisaties en praktijkervaringen van het project zullen als voorbeeld worden ingezet bij het uitwerken van nieuwe initiatieven en ook gebruikt worden om verder te bouwen aan een groenbeheerplatform voor de industriegebieden van de stad Lommel en de andere gemeenten binnen Bosland. Daarnaast wordt de samenwerking geëvalueerd voor toekomstige samenwerkingen. Door een gezamenlijke evaluatie van de uitvoering en resultaten van het project, willen de projectpartners de ervaringen en opgedane kennis gebruiken voor toekomstige verbetering van het beheer en de groeninrichtingen.

Kan beter:

De communicatie en sensibilisatie met andere bedrijven op de terreinen kan in de toekomst verbeterd worden. Mede daarom is het parkmanagement een belangrijk onderdeel. Hiermee kan de natuurlijke inrichting van de zones gehandhaafd blijven. Door gevestigde bedrijven in het parkmanagement te betrekken, zal de sensibilisatie voor de ontwikkelingen verbeterd en versterkt worden. 

Daarnaast is het belangrijk om te werken met aannemers die ervaring hebben met natuurlijk herinrichten. Men moet of een geschikte aannemer vinden met ervaring of zeer goed met de aannemer communiceren en de voortgang van de werkzaamheden controleren om op tijd in te grijpen.

Kommavlinder (Hesperia comma )

Lees meer

Heischraal grasland

Heischrale graslanden zijn nauw verwant aan de droge heide, maar verschillen daarvan omdat de dominante soorten geen dwergstruiken zijn, wel grassen en andere kruiden. Deze plantengemeenschappen hebben het uitzicht van een vrij aaneengesloten grasmat gedomineerd door doorlevende, kruidachtige planten (een verschil met de klasse der droge graslanden op zandgrond). De bodems zijn gemiddeld iets beter dan onder heide : voedselarm tot matig voedselarm, matig zuur tot neutraal, droog tot vochtig. Heischrale graslanden zijn zeker niet gebonden aan zandbodems, ook op venige gronden of vooral op leembodems komen ze voor.

Lees meer