Bouwen aan groenexpertise

Herfstschroeforchis

Spiranthes spiralis

Hoogte plant

Minimaal:
7cm
Maximaal
25cm

Licht

Min:
licht
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
voedselarm
Max:
voedselarm

Bloeiperiode

Vanaf:
augustus
Tot:
oktober

Vocht

Min:
droog
Max:
droog

Bloemkleur

groen
wit

Bestuiving

bijen, hommels e.a.
Areaal:

Het areaal van herfstschroeforchis is beperkt tot West-, Centraal- en Zuid-Europa. De soort komt voor vanaf de Pyreneeën noordwaarts tot Ierland, Engeland en Denemarken. Naar het oosten toe komt ze voor tot in Duitsland, de Balkan en Griekenland. In de Kaukasus ligt een geïsoleerde voorpost van het areaal. In België kende herfstschroeforchis een 20-tal groeiplaatsen in Wallonië, waarvan er tegenwoordig nog slechts één overblijft (SAINTENOY-SIMON 1999). Buiten Vlaanderen liggen de dichtstbijzijnde populaties nu in Wallonië, Nederlands- Zuid-Limburg en Zeeland (Goeree). Ook in Noord-Frankrijk wordt de soort nog aangetroffen, vooral in de kuststreek.

Verspreiding in Vlaanderen:

In het negentiende-eeuwse Vlaanderen lagen de voornaamste vindplaatsen in de buurt van de Maasvallei (Kanne), de Voerstreek, de omgeving van de Demervallei en in het Hageland. Daarnaast zijn er enkele waarnemingen uit het Gentse en van de kust (omgeving Klemskerke). Zoals elders in Europa ging herfstschroeforchis ook in Vlaanderen sterk achteruit tengevolge van het wegvallen van extensieve begrazing en vermesting van de groeiplaatsen (onder meer via atmosferische stikstofdepositie). De laatste waarneming in Vlaanderen dateert van 1905. Door haar kleine bladrozetjes kan de soort in de eerste levensjaren gemakkelijk over het hoofd gezien worden. Bovendien groeit de plant meerdere jaren vooraleer ze een eerste keer een bloeiaar vormt.

Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
zomergroen
Levensvorm:
geofyt
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
doosvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
wind
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van droge tot matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
matige zuurindicator, op sterk zure tot zwak basische bodems
Ellenberg voedselrijkdom:
zeer stikstofarme bodem / stikstofarme bodem
Maaigevoeligheid:
maaigevoelig
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
duinfreatofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum basisch tot maximum basisch

Dit sierlijke orchideetje met zijn typisch spiraalsgewijs gedraaide bloeiwijze houdt van kortgrazige, open vegetaties in volle zon op licht zure tot basische, lemige zandgrond en kalkverweringsgrond. De aanwezigheid van een plaatselijke stuwwatertafel lijkt van belang, want de soort houdt van droog in de zomer en vochtig in de winter. Verwarring met zomerschroeforchis is in een aantal gevallen niet uitgesloten, maar de beide soorten hebben duidelijk verschillende standplaatsen.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Rode lijst:
uitgestorven
Zeldzaamheid KFK-klasse:
0 kwartierhokken
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Rene Meeuwis
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken