Bouwen aan groenexpertise

Bosboterbloem

Ranunculus serpens

is een indicator van een goede toestand voor

Natura 2000: Droge kalkgraslanden en struweel op kalkbodem (6210)

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Droge kalkgraslanden en struweel op kalkbodem (6210)

Areaal:

De verspreiding van de ondersoorten van Ranunculus serpens is weinig bekend, onder meer wegens verwarring met de nauw verwante Ranunculus polyanthemos. Ranunculus serpens komt voor in de gematigde klimaatzones van West-, Middenen Oost-Europa. België ligt op de rand van het verspreidingsgebied van de beide ondersoorten. Volgens VAN ROMPAEY & DELVOSALLE (1972) komt bosboterbloem haast uitsluitend voor in het Lotharings district en in het Maasdistrict. Van kalkboterbloem worden alleen enkele vindplaatsen in hetLotharings district aangegeven. Geen van bei-de ondersoorten zou in Vlaanderen voorkomen. Volgens de Flora van België (LAMBINON et al. 2004) komt bosboterbloem ook in het Ardens district en het Brabants district voor, en kalkboterbloem eveneens in het Ardens district. Bij nazicht in het herbarium en uit recentere vondsten blijkt dat beide ondersoorten wel degelijk in Vlaanderen voorkomen, zij het zeer sporadisch. Bosboterbloem komt voor in de Leemstreek, terwijl kalkboterbloem enkel in de Jekervallei gevonden is.

Verspreiding in Vlaanderen:

Zowel bosboterbloem als kalkboterbloem zijn in Vlaanderen uiterst zeldzaam en ze zijn dan ook als ‘met verdwijning bedreigd’ opgenomen in de Rode Lijst. Bosboterbloem komt nog voor op vier locaties, terwijl kalkboterbloem maar van één locatie bekend is. In streken waar de soort minder zeldzaam is, zoals in de Gaume, wordt kalkboterbloem bedreigd door de intensieve bemesting van weilanden (CHAMPLUVIER & FRAITURE 2003).

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart
Vruchttype:
eenzadige dopvrucht of noot
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
wind
water
dieren (uit- en inwendig)
mieren
Indigeniteit:
inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00

Van Ranunculus serpens komen in Vlaanderen twee ondersoorten voor, met name subsp. nemorosus (bosboterbloem) en subsp. polyanthemoides (kalkboterbloem). Bosboterbloem groeit in bossen met milde humus, zelden in graslanden op voormalige bosbodems. Het is een soort van zure of kalkrijke, compacte bodems. Kalkboterbloem komt voor op fosforarme, voedselarme, vochtige tot natte gronden. Ze groeit in weinig bemeste hooilanden of extensief beweide graslanden, bosranden en veenmoerassen, meestal op licht zure tot neutrale maar calciumrijke bodems. Hoewel bosboterbloem beperkt lijkt tot bossen en kalkboterbloem tot graslanden (DUVIGNEAUD & LAMBINON 1980) hebben de beide taxa niet alleen morfologisch maar ook fenologisch gemeenschappelijke kenmerken, zoals een eerder vroege bloeitijd (mei tot ongeveer half juni).

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Rode lijst:
met uitsterven bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
1-17 kwartierhokken
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Anne Ronse

Cursussen bij Inverde

Boeken