Bouwen aan groenexpertise

Stamtalvermindering

Steeds minder bomen?

Definitie:

In een jong bos staan veel meer bomen dan in een oud bos. Dit is logisch omdat er gewoon meer kleine dan grote bomen op eenzelfde oppervlakte kunnen staan. Naarmate de bomen groeien, hebben ze meer plaats nodig. Door onderlinge concurrentie zullen de zwakste bomen afsterven en neemt het aantal bomen per hectare af: stamtalvermindering. Die vermindering blijft natuurlijk niet eeuwig doorgaan want op een bepaald moment breekt de periode van bosverjonging aan.

De stamtalvermindering is sterker in een jong bos, omdat er daar nog zeer veel boompjes aanwezig zijn die onderling hevig concurreren om licht, water, voedingsstoffen en ruimte. In oudere bossen neemt het stamtal trager af omdat er nog grote bomen overblijven die al iets bewezen hebben. Het stamtal zal verminderen door de natuur of door de mens. In een natuurlijk bos zullen sommige bomen andere beginnen te verdringen bijv. omdat ze op een iets beter stukje grond staan of omdat ze een genetisch voordeel hebben en net iets harder groeien dan de andere bomen. De boom die het meeste voordeel krijgt, zal dan overleven. De andere bomen sterven af. Maar de mens kan de bosontwikkeling ook beïnvloeden. Hij zal het aantal bomen in het bosbestand doen afnemen door in te grijpen in het jonge bos of door enkele bomen te kappen (zie dunning). Bij het beïnvloeden van de stamtalvermindering door bosbeheer, zullen de meer gewenste bomen geholpen worden, ten nadele van de minder gewenste.

Uitgebreid:

Het geleidelijk sturen van de stamtalvermindering is zowat de essentie van het beheer van bosbestanden. De voornaamste bosbouwkundige maatregel hiertoe is de dunning. De keuze van de meest aangewezen dunningswijze vereist veel vakkennis van de bosbeheerder. De populierenteelt is een speciaal geval van bosbeheer zonder stamtalvermindering. De bomen worden hier geplant op eindafstand en in 3-4 keren opgesnoeid. Dunningen blijven achterwege en als alles goed gaat, worden er na een 20-tal jaren even veel bomen geoogst als er geplant werden. Ook hakhout is een vorm van bosbeheer waarin niet gedund wordt: na het afzetten van de houw (kaalslag) laat men de stronken weer opschieten en na 10-20 jaar volgt een nieuwe kapping. Ondertussen gebeurt er een natuurlijke stamtalvermindering door de intense concurrentie tussen de scheuten.