Bouwen aan groenexpertise

Grote stekelnoot

Xanthium orientale

Areaal:

De Limburgse populaties langs de Grensmaas maken de enige bestendige groeiplaatsen in Vlaanderen uit. De oudste vondsten dateren er van medio jaren 90, maar ongetwijfeld kwam de soort er reeds iets langer voor. Momenteel groeit ze in de volledige Maasvallei, vaak in grote aantallen, maar hoofdzakelijk beperkt tot de relatief smalle, periodiek onderlopende grind- of zandbanken langs de rivier. Een dergelijke biotoop komt elders in Vlaanderen nauwelijks voor, zodat de kans dat grote stekelnoot op andere plaatsen bij ons zou inburgeren eerder klein is.

Verspreiding in Vlaanderen:

De juiste identiteit van de Vlaamse planten is onzeker. Ze werden zowel toegeschreven aan Xanthium albinum als X. saccharatum. Beide zijn microspecies uit het complex van Xanthium orientale. Mogelijk zijn het zelfs in Europa ontstane mutanten van die laatste. Zolang dit taxonomisch probleem niet volledig is opgelost, worden ze best begrepen in Xanthium orientale s.l. Een andere verwante soort, Xanthium strumarium, wordt als graanadventief veel frequenter aangevoerd. Van deze laatste is echter geen enkel geval van inburgering bekend.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart
Verbreidingswijze:
dieren (uitwendig)
water
Indigeniteit:
neofyt
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
lichtplanten
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofrijke bodems

Periodiek onderlopende zand- en grindoevers vormen de uitgesproken habitat voor grote stekelnoot in Vlaanderen. In dergelijke milieus slaagt de soort er sedert enkele jaren in om in te burgeren, voornamelijk in de vallei van de Grensmaas in Limburg. Grote stekelnoot wordt eveneens met graantransporten ingevoerd. De soort verschijnt dan op loskades en rond graansilo’s, maar verdwijnt steeds spoedig na de introductie. Grote stekelnoot is afkomstig uit Noord-Amerika en wordt regelmatig in de buurt van graansilo’s gevonden. Hoe grote stekelnoot in de Maasvallei is terechtgekomen is minder duidelijk. Hetzelfde ras wordt reeds enkele decennia lang aangetroffen langs enkele grote rivieren in Duitsland (Rijn en Moesel) en mogelijk stammen de Limburgse planten daar van af. Grote stekelnoot kan via de binnenscheepvaart uiteindelijk bij ons terechtgekomen zijn.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Rode lijst:
criteria niet van toepassing
Zeldzaamheid KFK-klasse:
18-59 kwartierhokken
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Filip Verloove
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken