Grote hardvrucht

Bunias is de (on-)Nederlandse naam van een hoge voorzomerbloeier met ruwe stengels en bladeren. Een benaming die uit het vergeetboek verdient te worden gehaald, is 'Hardvrucht'. De plant heeft een dikke penwortel, leeft minstens twee jaar en sterft na de vruchtzetting doorgaans af, net als de Wede. Brokstukken van de wortel kunnen tot nieuwe planten uitgroeien. De onderste bladeren hebben een zeer karakteristieke vorm: de eindslip is groot en lijkt op een pijlpunt, terwijl de zijslippen vaak schuin omlaag wijzen. De felgele bloemen staan in grote pluimen. Merkwaardig is de bouw van de vrucht. Het 'valse' tussenschot is bovenaan met de ene en onderaan met de andere klep van de vrucht vergroeid. Het niet vergroeide middengedeelte van het schot staat scheef. De plaats ervan is aan de buitenkant van de vrucht te herkennen aan een schuine insnoering. De vrucht wordt hierdoor in twee hokken verdeeld. Deze kunnen allebei een zaad bevatten, maar vaak komt maar in één hok per vrucht een zaad tot ontwikkeling en dan blijft het andere hok klein. De vruchten vallen in hun geheel af en de kleppen worden pas door de kiemende zaden losgeduwd.

Het oorspronkelijke verspreidingsgebied van Bunias reikt van Midden-Azië tot in Oost-Europa. Als salade- en veevoerplant is deze soort verder westwaarts verspreid. Haar vestiging op nieuwe plaatsen is bijna altijd aan (onopzettelijke) invoering toe te schrijven. Bunias is in Nederland sinds de tweede helft van de 19de eeuw op een aantal verspreide plaatsen ingeburgerd, maar is bepaald zeldzaam gebleven. Zonnige hellingen van spoordijken en wegbermen bieden de meeste kans op blijvende vestiging van deze soort. Alleen in een ruige, dus niet vaak gemaaide, maar ook niet te dichte begroeiing kan zij standhouden.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1987 (deel 2).