Bouwen aan groenexpertise

Koolmees

Parus major

Koolmezen zijn bontgekleurde vogeltjes: een zwarte kop met witte wangen, een groene rug en een gele buik met een zwarte stropdas. Het typische tsietsu tsietsu kondigt de lente aan, en is dikwijls al op zonnige winterdagen te horen. Tenzij je een erg klein of oninteressante tuin hebt, komen er Koolmezen in voor, en ook in bossen zijn ze algemeen.

Beheer:

Het hangen van nestkastjes in tuinen heeft vaak succes. In bossen let je beter op niet teveel nestkastjes te hangen. Daar is immers een evenwicht tussen verschillende mezensoorten, teveel koolmeesnestkastjes verstoort dat evenwicht. De grootte van zo' nestkastje is niet zo belangrijk, ongeveer 25 cm hoog en 15 cm breed, voor koolmezen moet de diameter van de opening rond de 3cm zijn (2,8 tot 3,2cm).

Gerelateerd onderwerp

Niche

Gerelateerd onderwerp

Nestkast voor vogels

Leefgebied en trend

De Koolmees is nog steeds de meest algemene mezensoort in Vlaanderen en kwam in de vorige atlasperiode voor in 98% van de hokken. Het is oorspronkelijk een soort van loofhout en is dan ook het talrijkst in dit leefgebied. Koolmezen hebben zich ook sterk aangepast aan de verstedelijking en hebben vaak al genoeg aan enkele bomen of een oude haag om tot broeden te komen. Ook van nestkasten wordt dankbaar gebruik gemaakt. In het suburbaan gebied neemt de soort nog toe door o.a. het verouderen van de diverse bosjes, tuinen en parken en daarmee samenhangend een toename van het aantal nestholtes, het hangen van nestkasten en het bijvoederen in de winter. In alle andere leefgebieden wordt een beperkte afname vastgesteld. Die afname wordt mogelijk veroorzaakt door een verminderd broedsucces. Ondanks het feit dat door de opwarming van het klimaat de Koolmees steeds vroeger op het jaar begint te broeden, geraakt het tijdstip waarop de jongen uitkomen niet gesynchroniseerd met het aanbod aan rupsen dat nog vroeger piekt.

Maximumleeftijd:
15 jaar
Weetje:

Tijdens de broedperiode kan een mezenpaar tot 9000 rupsen vangen om hun kuikens groot te krijgen. Door de mezen die ze vangen neemt de schade aan fruitbomen met ongeveer 25% af.

Verspreiding:

Komt in heel Europa algemeen voor, met sommige winters zelfs pieken van honderdduizenden vogels die uit Siberië onze kant uitkomen.

Rode lijst:
Niet bedreigd
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Categorie 2 (Beschermd 2)
Status:
Rode Lijst POP-VL KT-VL LT-VL KT-BEL LT-BEL Trend Europa
Momenteel niet in gevaar 200 000-400 000 -16% Stabiel +42% +25% Toename
  • Rode lijst: De Rode Lijst-status van de soort in Vlaanderen op basis van Devos et al. (2016)
  • Pop VL: de minimale en de maximale broedpopulatie in Vlaanderen in de periode 2013-2018.
  • KT-Trend: de kortetermijntrend (2007-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • LT-Trend: de langetermijntrend (1980-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • Trend Europa: de gerapporteerde trendrichting op basis van data verzameld in 26 Europese lidstaten in de periode 2008-2018 (bron: www.ebcc.info(opent nieuw venster))
  • NS = niet significant
Typering:
Cultuurvolger
Biotooptype:
Bosranden
Bossen
Loofbossen
Tuinen
In samenwerking met: