Bouwen aan groenexpertise

Grauwe abeel

Populus x canescens

Habitat:

Witte en Grauwe abeel komen veel voor in de zeeduinen (binnenduinbossen) en daarnaast ook in vochtige bossen in het binnenland, in bosranden, struwelen en bermen. Beide abelen geven de voorkeur aan lichtrijke, vrij droge tot meestal vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, neutrale tot meestal kalkhoudende grond (van zand tot klei).

Houtkwaliteit:
  • vergelijkbare houteigenschappen met cultuurpopulier.
  • vroeger vaak als zaaghout
Subsidies bij bebossing:
Ja, deze boom mag je gebruiken bij een bebossing of herbebossing waarvoor je subsidies aanvraagt bij Natuur en Bos.
Ziekten en plagen:
  • bij sommige cultivars komt bacteriekanker voor (Xanthomonas populi), dit is een bastkanker die kan leiden tot het afsterven van takken
  • bij koud en nat weer kunnen scheuten afsterven door blad- en twijgziekte (Venturia macularis)
Hinderlijke eigenschappen:
  • indien geënt op Populus alba veel vorming van wortelopslag
Beschikbaarheid markt:
beperkt

Al voor de opkomst van de wetenschappelijke systematiek waren de abelen een voortdurende bron van verwarring. Witte en grauwe abeel werden gewoonlijk tot één soort gerekend. Het duurde nog tot 1804 vooraleer men de mening was toegedaan dat grauwe abeel niet een variëteit was van de witte abeel, maar wel een hybride of een aparte soort. Ook nu nog zijn er veel floristen, bosbouwers en biologen die de beide soorten met elkaar verwarren. Vooral wordt grauwe abeel meer dan waarschijnlijk geregeld ten onrechte als witte abeel genoteerd. Dat is zeker het geval voor wortelopslag en jonge worteluitlopers. De meeste auteurs zijn het eens dat Grauwe abeel een hybride is tussen Witte abeel en Ratelpopulier.

Onderscheidende determinatiekenmerken:
  • lijkt sterk op Witte abeel, Populus alba
  • bladeren intermediair tussen beide ouders
  • driehoekig tot eivormig, glanzend donkergroen blad (5 - 12 cm), grijze viltig behaarde onderzijde en grof getande tot gelobde rand
  • jonge twijgen en knoppen grijsviltig
Boomtype:
loofboom
Bladeren:
blad-/naaldverliezend
Groeisnelheid:
snel
Levensduur:
kort
Boomgrootte:
vormboom

20 - 25 m

Bewortelingstype:
vlakwortelend
  • vormt afhankelijk van de bodem zowel oppervlakkige als diepgaande wortels
Kroonvorm:
ovaal
  • brede, losse kroon op bochtige stam
Kroonbreedte:
gemiddeld 16 meter
Kroondichtheid:
half open kroon
Areaal:

Het areaal van grauwe abeel zou min of meer samenvallen met dat van witte abeel en uiteraard ook gelinkt zijn aan dat van ratelpopulier, die een nog ruimere verspreiding heeft dan witte abeel. Over het algemeen neemt men aan dat het areaal van witte abeel zich uitstrekt over de gematigde delen van Europa en Azië: van Midden-Europa tot West-Siberië. In West-Europa zou de soort enkel als ingeburgerde soort voorkomen. Zuidwaarts reikt het areaal tot het Middellandse-Zeegebied, Noord-Afrika, Klein-Azië, Jordanië en de Himalaya. Het is bekend dat in de zestiende eeuw de beide abeelsoorten onder meer in de valleizones voorkwamen en veel gekweekt werden, volgens DE L'OBEL (1581) de witte vooral in het westen van Vlaanderen en de grauwe over heel Vlaanderen (maar toch het meest in het oosten). De beide abelen verwilderen zeer gemakkelijk vanuit aanplantingen, met name in de Duinen.

Verspreiding in Vlaanderen:

Door de constante verwarring tussen de beide soorten is het onmogelijk een gedetailleerd beeld te geven van hun verspreiding in Vlaanderen. Globaal kunnen we stellen dat witte abeel in de Duinen algemeen verwilderd voorkomt en zeldzamer is in de rest van West-Vlaanderen. Meer sporadisch komt de soort ook voor langs de grote rivieren (bv. op aanpalende opgespoten terreinen en tussen oeverbestorting). Hoe oostelijker in Vlaanderen, hoe minder waarnemingen er zijn. Grauwe abeel is in heel Vlaanderen vrij algemeen op valleibodems. In de Duinen is de soort dan weer zeldzamer dan witte abeel. Het verspreidingsbeeld lijkt in grote lijnen nog altijd overeen te stemmen met dat in de zestiende eeuw.

Bodemtype:
Klei
Leem
Zand
Zwaar
Licht
weinig eisend, voorkeur voor vruchtbare bodem, maar groeit ook op minder vruchtbare bodems, verdraagt geen venige bodem
Bodemvocht:
Nat
Vochtig
Droog
Voorkeur voor vochtige bodems, maar stagnerend grondwater of fluctuerende grondwaterstanden worden slecht verdragen, een natte standplaats in de winter (bv. door overstromingen) wordt doorgaans goed verdragen. Groeit ook op drogere bodems.
Gevoeligheid voor spatzout tegen stam:
gevoelig
Gevoeligheid voor verdichting:
minder gevoelig
Verdraagt verharding, maar enkel als hij op eigen wortel staat (en niet geënt op Populus alba) maar drukt verharding wel op.
Gevoeligheid voor zout in wortelzone:
minder gevoelig
Gevoeligheid voor windworp:
geen verhoogd risico
Gevoeligheid voor takbreuk:
matig gevoelig
op oudere leeftijd iets gevoelig voor takbreuk
Gevoeligheid voor zeewind:
tolerant
Gevoelig voor voorjaarsvorst:
nee
Ellenberg wisselende waterstand:
nee
Ellenberg overstroming:
Deze soort kan niet tegen overstromingen.
Sierwaarde omwille van bladvorm:
Neen, deze boom heeft geen sierwaarde omwille van de bladvorm.
Sierwaarde omwille van schors:
Neen, deze boom heeft geen sierwaarde omwille van de schors.
  • licht grijsgroene (bijna witte) stam met horizontale zwarte strepen en ruitvormige donkere putjes
Bladkleur in de zomer:
Groen
Bladkleur in de lente:
Bladkleur in de herfst:
Geel
Bloemkleur:
Bloemkleur (mannelijk):
rood
Bloemkleur (vrouwelijk):
Sierwaarde omwille van bloei:
Neen, deze boom heeft geen sierwaarde omwille van de bloei.
Bloembeschrijving:
  • tweehuizig (afzonderlijke mannelijke en vrouwelijke bomen), in cultuur meestal mannelijke cultivars
  • mannelijke katjes (6 - 10 cm)
  • vrouwelijke katjes (2 - 4 cm)
Geurend:
nee
Draagt vruchten:
ja
  • vruchtkatjes op vrouwelijke bomen
Sierwaarde omwille van vrucht:
nee
Vruchten zijn eetbaar voor mens:
nee
Vruchten zijn giftig voor mens:
nee
Dominante verjonging:
Nee, deze soort kan niet dominant verjongen.
Bladvertering:
snel
Vruchten zijn eetbaar voor dier:
Neen, deze boom heeft geen voor dieren eetbare vruchten.
Invasieve exoot:
Nee

Deze pagina werd mogelijk gemaakt door de financiële steun van het LIFE-programma van de EU(opent nieuw venster) in het kader van het LIFE BNIP-project(opent nieuw venster).

Cursussen bij Inverde

Boeken