Bouwen aan groenexpertise

Kaalslag

The full sunlight method of regeneration…

Definitie:

Bij een kaalslag of kaalkap worden alle bomen van een bosbestand ineens gekapt en afgevoerd. Hierdoor ontstaat er een lege kapvlakte van enkele hectaren waar het koele bos plots verandert in een zongeblakerde vlakte.

Bij een kaalslag worden over verscheidene hectaren alle bomen ineens gekapt. Dit heeft praktische voordelen (veel hout oogsten op weinig plaats, gemakkelijk werken) maar ook enkele niet te onderschatten nadelen. Door de kaalkap valt het bosklimaat weg en wordt het bosecosysteem grondig verstoord. Extreme temperaturen en concurrerende vegetatie zoals bramen en grassen maken zaailingen het leven zuur. Door de versnelde afbraak van de opgestapelde humus spoelen voedingsstoffen weg met de regen alvorens ze door de bomen opgenomen kunnen worden. Dit kan leiden tot standplaatsdegradatie. Op hellingen kan zelfs bodemerosie optreden. Na een kaalkap wordt meestal kunstmatig herbebost, hoewel soms ook natuurlijke verjonging tot de mogelijkheden behoort.

Uitgebreid:

Omwille van de belangrijke ecologische nadelen is de maximum toelaatbare oppervlakte voor een kaalslag in Vlaanderen in principe beperkt tot 1 ha. Uitzonderingen kunnen verkregen worden als het niet anders kan, bijvoorbeeld voor populierenbossen met sterke aantastingen van bladroest. Een kaalkap wordt dikwijls gevolgd door een behandeling van het takafval (terreinvoorbereiding) en kunstmatige herbebossing (planten). Hier ligt een belangrijke reden voor de lage tot negatieve rendabiliteit van bosbeheer: als je de duizenden euro's kosten die deze ingrepen met zich meebrengen kapitaliseert over een honderdtal jaren aan een rente van 2-3 %, dan zal je opvolger z'n hout heel duur moeten verkopen om uit de rode cijfers te blijven… Een bosbouwkundig nadeel van een kaalkap is dat door de felle lichtinval er verschillende werken in het jonge bos nodig kunnen zijn: het plantsoen vrijstellen van concurrerende vegetatie en takken die groeimisvormingen veroorzaken wegsnoeien. Ook dit is een investering die handenvol geld kost.