Bouwen aan groenexpertise

Natuurlijke stamreiniging

Onderste takken vallen af

Definitie:

Bomen in bosverband worden onderaan takvrij door natuurlijke stamreiniging. Dat komt omdat de bomen elkaar beconcurreren om licht en hierdoor de takken onderin de kruin afsterven. Vroeger of later zullen deze takken rotten en afvallen. De boom overgroeit dan de wonde en maakt vanaf dat moment op die plaats takvrij hout. Vrijstaande bomen echter hebben heel hun leven voldoende licht van alle kanten en zullen dan ook hun onderste takken behouden.

Natuurlijke stamreiniging is de reden waarom jonge bomen dicht bij elkaar geplant worden. Door de intense concurrentie blijven de onderste takjes dun, sterven ze snel af en kunnen ze gemakkelijk overgroeid geraken. Daardoor kan er later veel (waardevol) takvrij hout bijgroeien. Intensief snoeien zou een alternatief kunnen zijn van dicht planten (bv. populierenteelt), maar bij veel boomsoorten betekent dit dikke zijtakken en een boomtop die niet helemaal recht naar boven groeit.

Uitgebreid:

De natuurlijke stamreiniging werkt niet even goed bij alle boomsoorten. Onderste takken zullen afsterven door lichtgebrek als de boompjes dicht bij elkaar staan, maar bij sommige boomsoorten vallen de dode takken pas erg laat af. Hierdoor kunnen dode takken nog lange tijd ingroeien in het hout, wat voor de houtproductie niet zo gewenst is. De meeste naaldboomsoorten, zoete kers en cultuurpopulieren zijn voorbeelden van boomsoorten die hun dode takken maar traag verliezen. Als de beheerder van die soorten dan veel takvrij hout wil, zal hij moeten overgaan tot opsnoeien. Veel boomsoorten hebben in hun jeugd baat bij een lichte overscherming door oudere bomen. Die oude bomen zorgen dan voor diffuus licht, wat maakt dat de groeivorm van de jonge bomen wat regelmatiger is, dat de zijtakken dunner blijven en dat ze meer afstaand van de stam ingeplant zijn. Dunne afstaande takken zullen gemakkelijker afgestoten worden bij natuurlijke stamreiniging dan dikke takken met een steile inplanting.