Bouwen aan groenexpertise

Messenbalk

Heggenschaar voor gras

Definitie:

De messenbalk wordt vaak gebruikt in natuurbeheer. Historisch gezien is het samen met de zeis één van de eerste maaiwerktuigen. Je kunt de werking ervan het best vergelijken met die van een heggenschaar.

Al naargelang de afstand tussen de delta-vormige messen en andere aanpassingen onderscheiden we een aantal soorten messenbalken. Bij de universele messenbalk, de bermmessenbalk of de communaalmessenbalk staan de messen vrij ver uit elkaar. Bovendien eindigen de messen niet op een punt maar zijn ze min of meer afgeplat. Hierdoor krijg je een robuuste messenbalk die minder gevoelig is voor breuken. De grotere afstand tussen de messen zorgt er dan weer voor dat ruigere en houtige vegetaties gemaaid kunnen worden. Soms wordt dit type van messenbalk ook gebruikt voor het snoeien van hagen of andere aanplantingen. De snelheid of kracht waarmee de messen door de vegetatie knippen wordt geregeld door omzettingen in de tandwielkast. Bij deze soort van messenbalken ligt de snelheid eerder laag en is de kracht groot. Die kracht is wel noodzakelijk om doorheen de ruige en houtige vegetatie te geraken.

Staan de messen dichter bij elkaar en is de messenbalk voorzien van speciale vingers die het gras scheiden voor het tot bij de messen komt, dan spreken we van een vingermaaibalk. Doordat de messen dichter bij elkaar staan en door een andere tandwielverhouding ligt de knipsnelheid iets hoger. Hierdoor ontstaat de indruk van een iets beter afgewerkt maaibeeld. De messen eindigen op een punt en zijn daardoor gevoeliger voor breuken, zeker indien er te ruige vegetatie mee gemaaid wordt. De vingermaaibalk wordt daarom enkel gebruikt voor het maaien van gras en kruidige vegetaties.

Uitgebreid:

Een messenbalk snijdt de vegetatie door in plaats van ze af te slaan, en dat vraagt uiteraard meer tijd van de messenbalk om doorheen de vegetatie te geraken. Vandaar dat het ook de traagste maaier is. Er bestaan enkel- en dubbelwerkende messenbalken. Bij een enkelwerkende messenbalk beweegt enkel de bovenliggende messenbalk. Bij de dubbelwerkende messenbalk bewegen zowel het boven- als het ondermes. De dubbelwerkende messenbalk kan hierdoor sneller werken. Het onderhouden en scherpen van de messenbalk kan eenvoudig en snel gebeuren. De zijdelingse knipbewegingen zorgen wel voor extra belasting op de constructie en de messenbalk is daardoor slijtage- en breukgevoeliger. De maaihoogte van de messenbalk kan beperkt afgesteld worden door middel van sledes. Deze moeten er vooral voor zorgen dat er niet in de graszode gemaaid wordt.

Voordelen:

  • Geeft weinig verstoring 
  • Het gras wordt afgesneden (betere snijwonden)
  • Het maaisel is goed af te voeren
  • De maaier heeft weinig vermogen nodig (gunstige invloed op het gewicht)
  • Ideaal voor hoge vegetaties
  • Door de lage werksnelheid zijn er minder maaislachtoffers bij dieren

Nadelen:

  • Breukgevoelig door trillingen en slijtage aan onderdelen
  • Niet geschikt voor oneffen terreinen
  • De werksnelheid ligt eerder laag
  • De messenbalk moet goed afgesteld zijn

Zowel éénassige trekkers als tractoren kunnen met dit maaiwerktuig uitgerust worden.