Bouwen aan groenexpertise

Witoogeend

Aythya nyroca

De Witoogeend is een vrij kleine duikeend met warm kastanjebruin verenkleed, witte buik en witte onderstaartdekveren. De bovendelen zijn zwartbruin en de snavel leigrijs met zwarte nagel. Volwassen mannetjes hebben een witte iris. Vrouwtjes zien er uit als mannetjes, maar dan dofbruin van kleur en met een bruin oog. In de vlucht is een brede, witte vleugelbaan zichtbaar over de slagpennen.

Beheer:

Het beheer moet gericht zijn op het behoud, het herstel en de ontwikkeling van relatief ondiepe en vegetatierijke plassen als broedgebied en grote, open waterplassen en rivieren als overwinteringsgebied. Essentieel is het voorzien van voldoende rust in de overwinteringsgebieden.

Het beheer moet gericht zijn op het behoud, het herstel en de ontwikkeling van relatief ondiepe en vegetatierijke plassen als broedgebied en grote, open waterplassen en rivieren als overwinteringsgebied. Essentieel is het voorzien van voldoende rust in de overwinteringsgebieden.

Leefgebied en trend

De Witoogeend is een vrij kleine duikeend met warm kastanjebruin verenkleed, witte buik en witte onderstaartdekveren. De bovendelen zijn zwartbruin en de snavel leigrijs met zwarte nagel. Volwassen mannetjes hebben een witte iris. Vrouwtjes zien er uit als mannetjes, maar dan dofbruin van kleur en met een bruin oog. In de vlucht is een brede, witte vleugelbaan zichtbaar over de slagpennen. Er duiken geregeld Witoogeenden op in Vlaanderen, niet alleen in de winterperiode maar ook in het voorjaar en de zomer. Sommige exemplaren blijven in bepaalde gebieden ook langdurig pleisteren. De herkomst van deze vogels is niet erg duidelijk en mogelijk betreft het in bepaalde gevallen exemplaren die uit gevangenschap ontsnapt zijn. Broedpogingen of broedgevallen zijn zeldzaam. In 2003 was er een melding van een paar met pulli te Zemst, terwijl in 2010 een vrouwtje met jongen werd waargenomen op De Gavers te Harelbeke. In dit laatste geval ging het wellicht om een gemengd broedpaar met Kuifeend. In 2013 waren er aanwijzingen van een mislukt broedgeval van een zuiver paar in het Blankaartgebied te Woumen. Ook in Nederland is de Witoogeend een incidentele broedvogel, waaronder af en toe mengparen met Tafel- en Kuifeend.

Ecologie:

Deze soort broedt in kleine, ondiepe, vegetatie- en voedselrijke vijvers. ’s Winters is de Witoogeend soms ook te zien op grotere, meer open vijvers, zelfs tot aan de kust. De soort voedt zich vooral met zaden en delen van waterplanten, aangevuld met onder andere kleine vissen, kikkervisjes, wormen, schelpdieren en insecten. Door de gelijkaardige voedselkeuze komen ze vaak samen met Tafeleenden voor.

Rode lijst:
Zeldzaam
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Ja
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Categorie 2 (Beschermd 2)
Status:

Onregelmatige broedvogel.

Rode Lijst POP-VL KT-VL LT-VL KT-BEL LT-BEL Trend Europa
Niet opgenomen 0-1 - - - - NS
  • Rode lijst: De Rode Lijst-status van de soort in Vlaanderen op basis van Devos et al. (2016)
  • Pop VL: de minimale en de maximale broedpopulatie in Vlaanderen in de periode 2013-2018.
  • KT-Trend: de kortetermijntrend (2007-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • LT-Trend: de langetermijntrend (1980-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • Trend Europa: de gerapporteerde trendrichting op basis van data verzameld in 26 Europese lidstaten in de periode 2008-2018 (bron: www.ebcc.info(opent nieuw venster))
  • NS = niet significant
Bedreigingen:

Zeer nadelig voor de soort zijn habitatverlies, verstoring (o.a. door waterrecreatie) en watervervuiling.

In samenwerking met: