Bouwen aan groenexpertise

Kuifeend

Aythya fuligula

De Kuifeend is een vrij kleine duikeend met een hoekige kop en op het achterhoofd ten minste een aanduiding van een kuif. Volwassen mannetjes hebben een zwart verenkleed met witte flanken, buik, ondervleugel en witte baan over de slagpennen. Vrouwtjes en juveniele vogels zijn bruin, met lichtere buik en eveneens een witte baan over de slagpennen. De iris is geel bij de volwassen vogels. Juveniele vogels hebben een bruine iris.

Beheer:

Een aangepast beheer omvat het behoud, het herstel en de ontwikkeling van waterrijke gebieden, vooral zoetwaterplassen en traag stromende rivieren of beken als broedgebied en grote, open waterplassen en rivieren als overwinteringsgebied. Essentieel is het voorzien van voldoende rust in de overwinteringsgebieden.

Een aangepast beheer omvat het behoud, het herstel en de ontwikkeling van waterrijke gebieden, vooral zoetwaterplassen en traag stromende rivieren of beken als broedgebied en grote, open waterplassen en rivieren als overwinteringsgebied. Essentieel is het voorzien van voldoende rust in de overwinteringsgebieden.

Leefgebied en trend

De Kuifeend is een vrij kleine duikeend met een hoekige kop en op het achterhoofd ten minste een aanduiding van een kuif. Volwassen mannetjes hebben een zwart verenkleed met witte flanken, buik, ondervleugel en witte baan over de slagpennen. Vrouwtjes en juveniele vogels zijn bruin, met lichtere buik en eveneens een witte baan over de slagpennen. De iris is geel bij de volwassen vogels. Juveniele vogels hebben een bruine iris. We beschikken over onvoldoende gegevens voor een betrouwbare schatting van de actuele populatiegrootte in Vlaanderen. Tijdens de atlasperiode 2000-2002 ging het om 1900-2400 broedparen. In heel wat gebieden worden sindsdien fluctuerende aantallen vastgesteld, zonder duidelijke trend. Plaatselijk profiteert de soort wel van natuurinrichting zoals in het Antwerpse Linkeroevergebied. Daar werd in 2016 een maximum van 264 paar genoteerd. In andere regio’s is de soort over haar hoogtepunt heen. In Noord-West-Vlaanderen werden in 1995 nog 408 paar geteld maar inmiddels is dat aantal wellicht gehalveerd. Door deze regionale verschillen is het moeilijk om een trend van de totale Vlaamse populatie af te leiden. In Nederland zet de toename van de soort zich nog steeds door, weliswaar in een iets meer geleidelijk tempo dan in de tweede helft van de 20ste eeuw. De populatie werd er in de periode 2013-2015 geschat op 20.000 tot 24.000 paar.

Ecologie:

De soort broedt in verschillende biotopen zoals zoetwatermeren, visvijvers, zand- en kleiwinningen, traag stromende rivieren en polders met brede sloten. Buiten de broedtijd verzamelen Kuifeenden zich op allerlei kleine tot grote waterplassen, rivieren en kanalen. Het voedsel bestaat overwegend uit dierlijk materiaal, vooral aquatische ongewervelden die op de waterbodem worden gezocht. Het foerageren gebeurt overwegend ’s nachts. De dagrustplaatsen kunnen zich tot op vele kilometers van de foerageergebieden bevinden en bestaan uit rustige, redelijk windstille wateren.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Categorie 2 (Beschermd 2)
Categorie 4 (Artikel 3,2)
Status:

Doortrekker/overwinteraar in internationaal belangrijke aantallen (occasioneel >1% van de biogeografische populatie in 1 of meerdere gebieden).

Rode Lijst POP-VL KT-VL LT-VL KT-BEL LT-BEL Trend Europa
Momenteel niet in gevaar 1500-2500 Fluctuerend Onzeker - - NS
  • Rode lijst: De Rode Lijst-status van de soort in Vlaanderen op basis van Devos et al. (2016)
  • Pop VL: de minimale en de maximale broedpopulatie in Vlaanderen in de periode 2013-2018.
  • KT-Trend: de kortetermijntrend (2007-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • LT-Trend: de langetermijntrend (1980-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • Trend Europa: de gerapporteerde trendrichting op basis van data verzameld in 26 Europese lidstaten in de periode 2008-2018 (bron: www.ebcc.info(opent nieuw venster))
  • NS = niet significant
Bedreigingen:

De voornaamste bedreigingen zijn habitatverlies, verstoring en watervervuiling.

In samenwerking met: