Grote stern

Leefgebied en trend

De Grote stern is ongeveer even groot als de Kokmeeuw. Hij heeft in zomerkleed een zwarte kopkap met opvallende kuif op de achterkruin. De lange, dunne snavel is zwart met een gele tip; de poten zijn ook zwart. De vleugels en rug zijn lichtgrijs, de rest is spierwit. Juveniele vogels hebben duidelijk geschubde bovendelen. In de winter zijn het voorhoofd en voorkruin wit, waardoor een smal zwart masker overblijft. In de vlucht is een gevorkte staart zichtbaar, echter zonder verlengde buitenste pennen. Tijdens het foerageren vliegt hij hoger dan de Visdief of Noordse stern, met omlaag wijzende snavel. In het broedseizoen is tijdens de vlucht veelvuldig de roep te horen, een luid ‘kriewiek’ of ‘krik krik’. Afgezien van één nest in het Zwin in 1999, heeft Grote Stern uitsluitend in de haven van Zeebrugge gebroed; eerst in de westelijke Voorhaven en vanaf 2004 op het Sternenschiereiland dat speciaal voor het behoud van de drie sternensoorten werd opgespoten langs de oostelijke strekdam. Het aantal broedparen fluctueerde sterk met pieken in 1993 (1650 broedparen), 2000 (1550) en 2004 (4067). Met de komst van de vos in 2008 was er geen perspectief meer voor deze soort op het Sternenschiereiland. Er werd nog een paar keer een broedpoging gedaan, maar telkens bleef het aantal nesten beperkt (maximaal 147 in 2013) en zonder succes of werden er zelfs geen eieren gelegd. In 2017 werd op een deel van het Sternenschiereiland een duurzame afrastering geplaatst om vos te weren. Door dummy’s van sterns te plaatsen en geluid af te spelen werden met succes Visdieven, Kokmeeuwen en Zwartkopmeeuwen aangetrokken, maar Grote Stern is tot op heden niet teruggekeerd. Sinds 2015 hebben er geen Grote Sterns meer gebroed in Vlaanderen. Grote Sterns zijn vrij flexibel in de keuze van hun broedplaatsen en vestigen zich daar waar de omstandigheden in een bepaald jaar het meest geschikt zijn. De sterk fluctuerende aantallen in Zeebrugge konden om die reden niet los gezien worden van ontwikkelingen in het Nederlandse Deltagebied. Na een piek in 2013 volgde in de Delta een afname in het aantal broedende Grote Sterns (van 7733 paar in 2013 tot 4735 in 2018). Mogelijk is een deel van de populatie vertrokken naar een nieuwe grote kolonie in de Putten bij de Hondsbossche Zeewering. In 2018 kwamen alle Grote Sterns in het Deltagebied tot broeden in natuurontwikkelingsgebieden. De totale Nederlandse populatie in 2018 werd geschat op 14.600-14.700 paar.