Ontsnippering van het Zoniënwoud (LIFE+ OZON)

Met de geplande infrastructuren in het LIFE+ OZON project neemt het aantal faunapassages fors toe. Daarmee zou de actieradius van de diersoorten en hun genenpoel sterk kunnen toenemen. Versnippering van populaties geeft namelijk versnippering van de genenpool en leidt uiteindelijk tot versneld uitsterven van soorten. De impact hiervan is minder zichtbaar maar dramatischer dan verkeersslachtoffers. In vier jaar tijd worden de bestaande passages opgeknapt en 8 nieuwe faunapassages gerealiseerd: een grote steun voor de biodiversiteit in het Zoniënwoud. De voorziene passages bestaan uit: vier boombruggen, drie ecotunnels én een ecoduct. Stuk voor stuk kunstwerken, maar de meest spectaculaire wordt ongetwijfeld het ecoduct over de R0, met een breedte van 60 meter. Dit ecoduct wordt een ecologisch verantwoorde faunapassage voor zoveel mogelijk (bedreigde) diersoorten, met een zo klein mogelijke impact op het omringende bos. Daarom is er gekozen om het ecoduct te bouwen aan de voormalige renbaan: een hotspot voor aanrijdingen, waar tevens minder bomen gekapt moeten worden. Op het ecoduct zelf, dat uitsluitend bedoeld is voor de passage van fauna tussen de natuurgebieden aan weerszijden van de autosnelweg, wordt de ecologische inrichting zodanig vormgegeven dat voor alle diersoorten goede leef- en/of migratieomstandigheden worden geboden. Bovenop het ecoduct komt er onder andere een wal van stobben, takken en stronken waarin kleine dieren beschutting vinden en daardoor de oversteek aandurven. Door het aanbrengen van microreliëf ontstaan droge en natte plekken, en met beplanting worden lichte en donkere terreindelen gecreëerd. LIFE+ OZON richt zich niet enkel op nieuwe constructies, ook de bestaande faunapassages onder de R0 zullen aangepakt worden. De bestaande tunnels en duikers worden schoongemaakt, hersteld en ecologisch ingericht zodat amfibieën en kleine zoogdieren veilig onder de snelweg door kunnen. Daarnaast worden bosranden en vijvercomplexen natuurvriendelijker ingericht door extra open zones en mantel- en zoomvegetaties te creëren. Uiteraard is het plaatsen van een faunapassage op elke gevaarlijke oversteekplaats onmogelijk. Daarom worden ecorasters geplaatst langs de R0 en E411. Dit zijn draadhekken, fijnmazig van onder en grofmazig van boven, waarmee de dieren worden weggehouden van gevaarlijke punten en geleid naar de veilige passages. Om een goed beeld te krijgen van het oversteekgedrag van de dieren, zullen de faunapassages uitgebreid gemonitord worden. Daarvoor zullen de ontsnipperende maatregelen uitgerust worden met verschillende observatietechnieken zoals camera’s om beelden te maken en zandbedden om sporenonderzoek uit te voeren. Ontsnippering is een beleidsprioriteit voor het Zoniënwoud. Het Zoniënwoud trekt jaarlijks zo’n 2 miljoen bezoekers aan en dit publiek wordt zoveel mogelijk betrokken. Daarom zet het LIFE+ OZON project sterk in op communicatie via allerhande publicaties, informatiepanelen, workshops en informatiemomenten. Zo blijft het publiek op de hoogte van het belang van ontsnippering en de veranderingen in het woud. Voor de ontsnippering van het Zoniënwoud is een budget van 6,7 miljoen euro beschikbaar, de helft ervan gefinancierd door de Europese Commissie. Naast het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), het Agentschap voor Wegen en Verkeer (AWV) en Leefmilieu Brussel (BIM) zullen ook het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE), en de gemeenten Hoeilaart, Tervuren en Overijse een deel van de financiering op zich nemen. Het Waalse Département de la Nature et des Forêts en United Nations Environment Programme (UNEP) geven symbolische steun.