Bouwen aan groenexpertise

Tetanus

Klem

Definitie:

Tetanus wordt veroorzaakt door een gifstof, geproduceerd door een bacterie. Deze gifstof tast de zenuwen aan. Zelfs een kleine hoeveelheid van dit gif is dodelijk. Deze bacterie komt voor in de darmen van paarden en andere planteneters zonder dat deze dieren daar last van hebben.

De gifstof wordt afgescheiden door de bacterie Clostridium tetani. De bacterie plant zich voort door de vorming van sporen die zich via de uitwerpselen van paarden in de omgeving kunnen verspreiden. Ze komen dan ook zeer verspreid voor, bv. in de aarde, uitwerpselen, op voorwerpen en planten in de omgeving, in natuurlijk en huishoudelijk afval, enz. Deze sporen zijn zeer sterk. Ze kunnen jaren buiten overleven, maar worden wel gedood of verzwakt door direct zonlicht. De bacterie kan zich alleen voortplanten in een omgeving waar weinig of geen zuurstof aanwezig is. Bij de mens doen deze ideale omstandigheden zich voor in diepe wonden of in wonden met afstervend en dood weefsel (doorligwonden vb). Tetanus zou typisch zijn bij dierenbeten of diepe wonden opgelopen in de buurt van paarden. Dat is zo, maar ook kleinere (maar diepe) wonden zoals van doorns kunnen tetanus veroorzaken omdat deze zuurstofloos zijn. Omdat de risicowonden zo’n uitgebreide verscheidenheid vertonen, is het zeer moeilijk om uit te maken in welk geval er wel of geen risico is voor tetanus. Daarom is het des te belangrijker dat iedereen minstens een volledige basisvaccinatie laat uitvoeren. Dit biedt immers een hoge graad van bescherming onder alle omstandigheden. De bacterie kan gedood worden door hitte en ontsmettingsmiddelen. Ontsmetten van wonden, ook kleine, is dus belangrijk.

Uitgebreid:

Symptomen : Deze krachtige gifstof blokkeert de werking van bepaalde zenuwen en veroorzaakt zo ongecontroleerde krampen van de spieren. Zelfs een uiterst kleine hoeveelheid is dodelijk. De incubatietijd ligt tussen 2 dagen en een paar weken. Hoe sneller de symptomen beginnen, hoe slechter de prognose is. Vaak begint het met stijfheid van een kaakspier wat kan verergeren tot pijnlijke spierkrampen en spasmen. Er worden steeds meer spieren aangetast, opvallend is dat de handen en voeten gespaard blijven. Slik-en ademhalingsproblemen maken de toestand zeer ernstig. De spierspasmen kunnen spontaan voorkomen maar kunnen ook uitgelokt worden door bijvoorbeeld licht en geluid. Het gif tast ook het zenuwstelsel aan dat de hartslag, ademfrequentie, spijsvertering, adrenaline en dergelijke regelt. Hierdoor kunnen andere symptomen als hoge bloeddruk, koorts, zweten en hartritmestoornissen, incontinentie voor urine, ... ontstaan. Meestal blijft men mentaal alert. Behandeling : Afhankelijk van de ernst van de ziekte worden bewustzijnsverlagende en spierrelaxerende medicijnen toegediend. In ernstige gevallen moet beademing gebeuren. Wondverzorging moet gebeuren om de tetanusbacterie te verwijderen. Hoewel het onduidelijk is of antibiotica effect hebben, wordt het toch gegeven om de tetanusbacteriën te doden en zo de productie van het gif te stoppen. Mits een goede behandeling overleven de meeste patiënten. Maar meestal duurt de ziekte zo'n 4-6 weken waarvan gemiddeld zo'n 3 weken met beademing. Preventie : In België is men algemeen tegen tetanus beginnen vaccineren in 1959. Sindsdien is het aantal dodelijke slachtoffers van tetanus aanzienlijk gedaald. Tussen 1954 en 1959 stierven er minstens 340 mensen aan deze vergiftiging, dus ongeveer 70 mensen per jaar. In 1995 en 1996 telde men telkens slechts 3 officiële gevallen. Een gelijkaardige evolutie stelt men ook in andere landen vast waar algemeen tegen tetanus gevaccineerd wordt. De meeste slachtoffers vallen daarbij nagenoeg steevast onder de oudere bevolking die niet of onvolledig gevaccineerd werden. In België hanteert men het volgende vaccinatieschema: o Eerste inenting: op 3 maanden. o Twee opvolginentingen, telkens met 1 maand tussentijd. o Eerste hervaccinatie: op 13 maanden. o Tweede hervaccinatie: op 5- of 6-jarige leeftijd. o Volgende hervaccinaties: om de 10 jaar of bij risicowonden. Het is noodzakelijk om je vaccinatie om de 10 jaar te vernieuwen.