Bouwen aan groenexpertise

Akkervogels

Vogels gebonden aan open agrarisch gebied

Definitie:

Akkervogels zijn karakteristieke soorten van het landbouwgebied waarvan het grootste deel van de populatie tijdens de broedperiode afhankelijk is van akkers en/of akkerranden omwille van nestgelegenheid en/of voedselgebied.

De term ‘akkervogels’ bevat een spectrum aan soorten met enerzijds soorten die vooral in uitgestrekte, open landbouwlandschappen voorkomen, de zogenaamde open landschappen akkervogels (OLA), en anderzijds soorten van het kleinschalige landbouwlandschap, de zogenaamde kleine landschappen akkervogels (KLA). De soorten van open landschappen broeden en foerageren in open terrein, in de landbouwteelten, vaak ver verwijderd van de randen met eventuele kleinschalige landschapselementen. De soorten van het kleinschalig landbouwlandschap broeden en foerageren in hagen, houtkanten, rietkragen of andere vegetaties in de randen van de landbouwpercelen. Weliswaar vinden sommige soorten hun optimum eerder tussen beide types in.

In het broedseizoen voeden akkervogels zich hoofdzakelijk met een breed gamma aan ongewervelden, onkruidzaden en groeitopjes van kiemplanten. Buiten het broedseizoen bestaat het dieet vooral uit onkruidzaden en granen. Een insectenrijke fauna gedurende het broedseizoen is dus essentieel voor akkervogels; de aanwezigheid van kruiden in/rond de teelten is eveneens essentieel, als drager voor de insectenfauna én als aanvullende voedselbron in het broedseizoen en als wintervoedsel. De beschikbaarheid van gemorste (of niet geoogste) granen op het perceel is tevens essentieel als voedselbron buiten het broedseizoen.

Uitgebreid:

De belangrijkste oorzaak voor de achteruitgang van akkervogels is te situeren in de modernisering en intensivering in de landbouw, deels toe te schrijven aan de globale markteconomie, die vanaf de 2de helft van de 20ste eeuw werd ingezet. Schaalvergroting, automatisering, intensivering, het algemeen gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, evolutie naar minder geschikte teelten, evolutie naar minder teeltdiversiteit, verdwijnen van structurele ecologische elementen in het landbouwlandschap, … bieden akkervogels steeds minder kansen. Het landbouwgebied kan daardoor steeds minder voorzien in de basisbehoeftes van akkervogels (nestgelegenheid, voedsel en dekking) waardoor het landbouwlandschap steeds minder geschikt wordt als leefgebied. Daarnaast zijn in de loop van de 20ste eeuw grote oppervlaktes landbouwgebied ingenomen door verstedelijking, industrie, ontginning, bosuitbreiding, … wat een permanent verlies van (potentieel) leefgebied voor akkervogels impliceert en tevens ook een versnipperend effect kan gehad hebben op de kwaliteit van de overblijvende landbouwgebieden.