Het vochtgehalte en het oogsttijdstip

Het vochtgehalte van bomen

Het vochtgehalte meten van gevelde bomen (Inverde, Bert Geeraerts)

Het vochtgehalte is soortafhankelijk. Populier en Wilg hebben een hoger vochtgehalte dan Den of Berk. Ook de standplaats heeft een invloed op het vochtgehalte. Op vochtige standplaatsen (beekvalleien, moerassen...) zal het vochtgehalte in het bomenlichaam hoger liggen dan wanneer de standplaats een droge zandgrond is. Er is ook een verschil in vochtgehalte tussen spint- en kernhout, het kernhout is droger dan het spinthout. Dit betekent ook dat spinthoutsoorten zoals Populier en Wilg een hoger gezamenlijk vochtgehalte hebben dan kernhoutsoorten zoals Eik en Tamme kastanje. De tabel hiernaast geeft een overzicht van het indicatieve aanvangsvochtgehalte van enkele boomsoorten.

.

Het oogsttijdstip en het vochtgehalte

Het moment van vellen en stapelen heeft een invloed op het vochtgehalte en het droogproces. In de maanden januari tot maart is het vochtgehalte laag. Vanaf februari komt de sapstroom terug op gang en stijgt ook het vochtgehalte. In april is het vochtgehalte op zijn hoogst, daarna neemt het geleidelijk af. In de eerste dagen na het vellen verloopt het droogproces zeer snel. Dit komt omdat het zogenaamde vrije of ongebonden water tussen de cellen snel kan verdampen. Na een tijdje is het vrije water echter verdampt en begint het verdampingsproces met het gebonden water. Gebonden water zit echter in de cellen zodat het moeilijker kan verdampen en daarom verloopt het droogproces na een tijdje ook trager. Ook via de bladeren en naalden kan een belangrijk deel van het vocht verdampen, althans voor zover er nog bladeren aan de takken hangen. De verdamping via de schors is minimaal. Het droogproces verloopt bij loofbomen opvallend sneller in de eerste maand(en), dan bij naaldbomen (daar komt het eerder traag op gang). Het droogproces zet bij naaldhout echter langer door dan bij loofhout zodat op het einde toch nog een lager vochtgehalte bereikt kan worden, ook al moet je er langer op wachten.
Vochtgehalte en oogsttijdstip bij naaldbomen (Inverde, Bert Geeraerts)
Vochtgehalte en oogsttijdstip, loofbomen (Inverde, Bert Geeraerts)
Het tijdstip van vellen is ook belangrijk, om optimaal gebruik te kunnen maken van de gunstige klimatologische omstandigheden, is vellen in het voorjaar tot en met augustus noodzakelijk. Vellen vanaf september verkleind drastisch de gunstige effecten van de zon (minder krachtig en korte dagen) en wind op het droogproces. Bovendien blijkt onverzaagd kroonhout beter te drogen dan verzaagd kroonhout. Reden hiervoor is dat de wind beter doorheen de stapel kan waaien en zo het droogproces kan versnellen (Polster & Schletter 1962).