Beheer voor vroedmeesterpad en muurhagedis op begraafplaatsen

Ook voor amfibieën en reptielen kunnen specifieke maatregelen genomen worden op begraafplaatsen. De zeldzame vroedmeesterpad wordt ook wel eens ‘de kerkhofpad’ genoemd. Het is een warmteminnende soort van rotsachtige omgevingen. Ze wordt ook gevonden in door de mens beïnvloede biotopen zoals oude gebouwen, groeves en kerkhoven. In Vlaanderen zijn vroedmeesterpadden sterk achteruitgegaan. Ze komen nog voor in de streek ten zuiden en zuidoosten van Brussel, en op een handvol plaatsen in Limburg.

Overdag schuilen vroedmeesterpadden in spleten en holletjes onder stenen en in barsten en scheuren van oude muurtjes. Die zijn, vooral op oudere begraafplaatsen, vaak aanwezig. Als gevolg van moderne herstelwerken verdwijnen deze schuilplaatsen. Door het aanleggen van steenhopen of stapelmuurtjes kan het landbiotoop op een begraafplaats opnieuw geschikt worden gemaakt. Bij de restauratie van een gebouw of muurtjes worden best voldoende openingen bewaard of voorzien in de fundamenten en de voegen.

Naast het landbiotoop is het voortplantingsbiotoop van groot belang. Natuurlijke voortplantingspoelen die nabij het landbiotoop liggen, zijn zeldzaam geworden. Daarom wordt in functie van vroedmeesterpad gebruik gemaakt van succesvolle kunstmatige betonnen voortplantingsbakken. Die worden geplaatst op open, zonnige locaties in onmiddellijke nabijheid van het landbiotoop, met een makkelijke toegang tot het water. Het is interessant om meteen langs het voortplantingswater steenhopen aan te leggen waaronder de padjes zich kunnen verschuilen.

Sinds 20 jaar wordt ook de muurhagedis waargenomen op kerkhoven in Vlaanderen. Deze zuidelijke soort is in ons land aan een stevige opmars(opent nieuw venster) bezig. Het is een warmteminnend reptiel dat profiteert van het warme microklimaat op begraafplaatsen. Ruwe, zonbeschenen muren en stenen met veel spleten en gaten vormen een ideaal leefgebied. Ook voor deze soort wordt bij restauratiewerken van oude muren best gezorgd dat niet alle gaten worden gevoegd. De holtes vormen immers ideale schuilplaatsen voor muurhagedissen. Ook bij renovatie kunnen nieuwe holtes gecreëerd worden door halve stenen in te metselen en telkens één voeg niet af te werken of een buisje tussen de stenen in te werken dat na het voegen wordt verwijderd.