Bouwen aan groenexpertise

Boslier

Beproefde techniek voor uitslepen

Definitie:

Een boslier is een werktuig dat in de hefinrichting van een tractor kan gehangen worden en waarmee met behulp van een kabel boomstammen uit het bos kunnen gesleept worden zonder dat de tractor er vlakbij moet komen.

Een boslier is ideaal om stammen uit geaccidenteerd of kwetsbaar terrein (natte bodem, steile helling) te slepen. Het draagvoertuig kan blijven staan en de last wordt bijgetroken met een kabel over een afstand van tientallen meters.

Machinaal aangedreven lieren hebben een enkele of een dubbele kabeltrommel waar de trekkabel op gewikkeld is. Op een boslier zit algauw 50-80 meter kabel en trekkrachten variëren tussen 3,5 en 10-12 ton.

De aandrijving gebeurt mechanisch of hydraulisch, waarbij een koppeling zorgt voor het in- en uitschakelen van de trekkracht. De kabeltrommel wordt geremd door een lamellen- of bandrem die meteen aangrijpt als het commando ‘trekken’ onderbroken wordt. De rem kan helemaal los gezet worden om de kabel met de hand uit te lopen.

Het bedienen van de lierfuncties gebeurt in de regel met een radiografische afstandsbediening. Bij het uitslepen van hout zorgt de afstandsbediening voor een productiviteitstoename van 30% tegenover het werken met een lier die van op de trekker wordt bediend. Bovendien kan bestandschade gemakkelijker vermeden worden.

Een lier kan op verschillende draagvoertuigen gemonteerd zijn. Een boslier kan in de hefrichting van een gewone landbouwtractor gehangen worden. Dit soort lier heeft een uitsleepbord waar de liertrommel in verwerkt is. Meestal zijn er in het uitsleepbord gleuven voorzien om chokerkettingen te kunnen inhaken en zo verschillende stammen tegelijk kunnen uit te slepen. Vast gemonteerde lieren staan in de regel op gespecialiseerde bosbouwmachines (bv. omgebouwde landbouwtractoren, skidders). Deze machines worden typisch gebruikt voor het uitslepen van langhout.

De trekkracht van een lier wordt bepaald door de overbrengingsverhoudingen in het toestel (mechanische aandrijving) en bijkomend eventueel de oliedruk (hydraulische aandrijving). Lichte professionele lieren trekken maximaal 5 à 6 ton. Middenklasse lieren situeren zich rond de 7 à 10 ton trekkracht. Op zware skidders kunnen lieren met een trekkracht tot 16 ton of meer gemonteerd worden. Hogere trekkrachten laten toe om de weerstand van zwaarder hout gemakkelijker te overwinnen, maar het nadeel is dat de componenten zoals kabels en eindverbindingen zwaarder moeten zijn.

Er worden zowel staalkabels als synthetische kabels gebruikt op een lier, beide hebben voor- en nadelen op het vlak van gewicht, gebruiksgemak, slijtage en kostprijs.

Uitgebreid:

Naast uitslepen van langhout kan een lier ook gebruikt worden om moeilijke vellingen tot een goed einde te brengen. Overhangende bomen kunnen dan in een bepaalde richting getrokken worden. Een richtingverandering van de trekkracht is mogelijk door het gebruik van een gesloten katrol of voetblok, bevestigd aan een stevig ankerpunt zoals een voldoende dikke boom. Ook kan de lier ingezet worden bij het voorconcentreren van sortimenten tot bij de vaste ruimingspistes of om vastgereden voertuigen los te trekken.

Uit onderzoek is gebleken dat op plaatsen waar men boomstammen versleept met een kabel de vegetatiesamenstelling minder verandert dan op de plaatsen met machineverkeer, o.a. omdat de bodem er minder verdicht is, ongeacht het tijdstip van bosexploitatie.