Bouwen aan groenexpertise

Natuurtype: Elzenbroekbos met Melkeppe en Wateraardbei

Het elzenbroekbos met Melkeppe en Wateraardbei is het natste bostype van Vlaanderen. Het bevat naast typische soorten van de elzenbossen zoals Wolfspoot en Grote wederik ook soorten van zeer natte standplaatsen zoals Wateraardbei, Grote waterweegbree en Holpijp.

Zwarte els domineert de boomlaag, aangevuld met Zachte berk. In de struiklaag komen ook heel wat Wilgen voor (vooral Grauwe en Geoorde wilg). De kruidlaag bevat de typische soorten uit Elzenbroekbossen (Moeraswalstro, Wolfspoot, Grote Wederik, Bitterzoet, Gele lis, Elzenzegge, enz.), maar ook soorten van al dan niet tijdelijk droogvallende kleinere en grotere wateren (Melkeppe, Wateraardbei, Holpijp, Grote waterweegbree, Grote egelskop, Zompzegge, Slangenwortel, Waterdrieblad). Soms komen Veenmossen voor.

Verspreiding:

Het Elzenbroekbos met Melkeppe en Wateraardbei is vrij zeldzaam in Vlaanderen. Men vindt het vooral in de Kempen, maar ook in de zandleemstreek. Mooie voorbeelden zijn te vinden in De Zegge in Geel, in de Tikkebroeken in Kasterlee of in Vorsdonkbos in Aarschot. Met slechts 1 opname in het vegetatiemeetnet van de bosinventarisatie (Bos & Groen, 2001) heeft dit bostype een aandeel van 0,1 % van het actuele Vlaamse bosareaal of een oppervlakte van ca. 100 ha.

Bodem:

Het Elzenbroekbos met Melkeppe en Wateraardbei komt voor op natte tot uiterst natte zand- tot licht zandleembodems met een podzolprofiel of zonder profielontwikkeling of op veenbodems.

Ellenbergwaarden:

De vegetatie wordt gekenmerkt door eerder lichtverdragende planten van natte, matig stikstofrijke en matig tot zwak zure bodems. Dit bostype heeft de hoogste mF-waarde van alle bostypes in Vlaanderen.

Natuurbeheer (onderhoudsbeheer) uitgebreid:

Het Elzenbroekbos met Melkeppe en Wateraardbei is het natste bostype dat in Vlaanderen voorkomt. Het ontstaat door verlanding van allerlei waterpartijen. Indien de verlanding en verdroging zich verder zetten, zal dit type evolueren naar het Elzenbroekbos met Hop en Moerasspirea (bostype C3) en in een verder stadium naar het Berken-Elzenbos met Zomereik (bostype J1) of een Essen-Elzenbos (bostypegroep D). Ontwatering is dus de grootste bedreiging voor de instandhouding van dit type. Het terugdringen van de waterverontreiniging is van vitaal belang voor de kwaliteit van deze bossen. Het intern beheer bestaat best uit niets doen. Soms is beperkt hakhoutbeheer mogelijk.

Grondwaterafhankelijk:
Niet van toepassing
Ontwikkelingsduur:

Dit bostype vindt men vooral in bossen die maximaal 150 jaar oud zijn. Er zijn geen opnamen in bossen ouder dan 1780.

Natuurwaarde:

Dit bostype heeft net als voorgaande een belangrijke ecologische waarde. Het maakt eveneens deel uit van het prioritair habitattype 91E0 (Decleer, 2007). In dit bostype kunnen veel zeldzame en bijzondere soorten worden aangetroffen. In de opnamen werden onder andere Rode Lijstsoorten als Waterdrieblad (kwetsbaar) en Waterscheerling (bedreigd) aangetroffen, evenals Wateraardbei en Moerasviooltje.

Recreatieve waarde:

Voor recreatie is dit bostype niet geschikt wegens de zeer natte bodem.