Zware metalen

De meeste zware metalen zijn van nature aanwezig in vrijwel alle bodems, in gehaltes afhankelijk van de mineralogische samenstelling van de bodems en van de optredende verweringsprocessen. De mens verspreidt zware metalen in meer geconcentreerde vorm in het milieu vooral door lozing in de lucht onder de vorm van stofdeeltjes en door lozing in het oppervlaktewater. Zware metalen komen in de bodem terecht door atmosferische afzetting, door het storten van afvalstoffen of het gebruik van meststoffen. De metalen hebben de neiging zich te binden aan bodemdeeltjes en verplaatsen zich daarom doorgaans niet snel. Via afspoeling kunnen ze het oppervlaktewater verontreinigen. Omdat ze door vlokvorming met opgeloste deeltjes zoals kleimineralen in de bodems terechtkomen en van daaruit het water langdurig kunnen blijven vervuilen. Zware metalen worden ook opgenomen door planten en dieren. Bij mensen en dieren stapelen ze zich vooral op in het vetweefsel. Daarom worden dieren zoals de paling, met een hoog vetgehalte, als bio-indicator gebruikt om de aanwezigheid van zware metalen in het milieu op te volgen. De mens neemt zware metalen op door inademing of via water of voedsel (bv. groenten gekweekt in een tuin met zware metalen in de bodem). Sommige elementen zoals chroom, koper en zink zijn in kleine concentraties onmisbaar voor de mens en voor andere levende wezens. Pas bij hogere concentraties zijn zware metalen toxisch.