Natuurlijke verzuring

Bodemverzuring is een natuurlijk proces. Dat heeft verschillende oorzaken. 1. Neerslagwater is van nature arm aan basische stoffen zoals calcium en licht zuur door het opgeloste koolstofdioxide (CO2 of koolzuurgas). Op deze manier komen protonen in ecosystemen terecht via neerslagwater. 2. Wanneer planten kationen (=positief geladen ionen, kalium, calcium, magnesium) willen opnemen, wisselen ze die uit met protonen (H+) die door de wortels afgescheiden worden. Meer protonen is gelijk aan een verlaging van de pH en dus verzuring. Normaal gezien komen deze kationen terug in de bodem terecht als de plant sterft, wat een verdere verzuring tegengaat. Als plantaardig materiaal wordt afgevoerd (gras, strooisel, hout), worden ook de kationen afgevoerd en verzuurt de bodem verder. 3. Door uitloging van kationen door een neerslagoverschot, kan de bodem een deel van zijn buffer verliezen. Aangezien er in onze regio een neerslagoverschot heerst (meer neerslag dan verdamping, dus een deel naar het grondwater), is dit een natuurlijke oorzaak van verzuring. 4. Stikstoffixerende planten als Zwarte en Witte els, Robinia en Witte en Rode klaver verzuren de bodem als een gevolg van de biochemische reacties die volgen op de vastlegging van stikstofgas uit de atmosfeer. 5. Dikke strooiselpakketten als gevolg van een trage afbraak van organisch materiaal (doordat het arm is aan nutriënten vb) geven veel organische zuren vrij. Ook zijn er veel kationen aanwezig in dit pakket, die dus tijdelijk onttrokken zijn aan de bodem waar ze normaal gezien een bufferende werking op de verzuring hebben. Vooral vegetaties met Struikhei en Dophei, naaldboomsoorten en loofboomsoorten als eik en Beuk, soorten met traag afbrekend bladstrooisel zijn gevoelig voor dit proces. Grassen, kruiden en boomsoorten als linde, Es, populier, esdoorn en Zoete kers hebben sneller afbrekend bladstrooisel dat rijker is aan nutriënten, met een geringere productie van organische zuren en een snellere vrijstelling en circulatie van basische kationen in het ecosysteem. Zij zijn beter gewapend tegen verzuring.