Bouwen aan groenexpertise

Ferrariskaart

Belangrijke oude kaart

Definitie:

De kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, beter gekend als de 'Ferrariskaart' werd opgemaakt in de periode 1771-1778, op initiatief van Graaf de Ferraris, en beslaat nagenoeg het volledige België en het Groothertogdom-Luxemburg. Het is ook de eerste kaart in onze streken die op een bijna uniforme wijze opgenomen werd voor het ganse grondgebied. De kaart geeft een goed beeld van het toenmalige landschap en landgebruik en wordt daarom aanzien als een belangrijke leidraad bij het huidige natuur- en bosbeheer. Je kan deze en andere historische kaarten hier(opent nieuw venster) bekijken. Klik hiervoor bij kaarttoepassing op historische kaart.

De Ferraris-kaart had in eerste instantie een militair doel, wat ook direct de gedetailleerdheid van de kaart verklaart. Toch is dit detailniveau relatief: deze kaart is meer gebaseerd op een visuele weergave van het terrein, dan op opmetingen. Bij het vergelijken van de kaart met de huidige toestand moet wel worden opgelet, vanwege de lange periode die intussen verstreken is. Daarom is het gevaarlijk om uitspraken te doen over het historisch karakter van de weergegeven terreinkenmerken. Een voorbeeld: een perceel bos staat op de Ferraris-kaart aangeduid en is ook terug te vinden op de huidige stafkaart. Een logische redenering is dan, dat dit perceel altijd bos geweest is. Nochtans kan er in tussentijd heel wat gebeurd zijn met het betrokken perceel, en is het maar vrij recent terug bebost.

Uitgebreid:

Een aantal zaken kunnen de interpretatie van de kaart wel bemoeilijken. In de eerste plaats gaat het om kleurenkopies, die een verkleinde versie van het origineel weergeven. De oorspronkelijke kaartschaal bedroeg ongeveer 1:11.520, met het verkleinen heeft men getracht dit zo dicht mogelijk bij 1:25.000 te brengen. Door de reductie en het feit dat de kaart geometrisch niet helemaal correct is, kan deze kaart enkel indicatief gebruikt worden voor het vergelijken van afstanden en oppervlakten. Vergelijk deze kaart dus niet zonder meer met de hedendaagse topografische kaarten. Het reproduceren heeft ook tot gevolg dat de kaart niet altijd even duidelijk te lezen is, in sommige gevallen werd de reproductie wel bijgewerkt. Een tweede element dat de interpretatie kan bemoeilijken is het feit dat de originele kaart door verschillende tekenaars (officieren en kadetten van de artillerieschool te Mechelen) werd ingekleurd gedurende een periode van meerdere jaren. Dit maakt dat je, afhankelijk van kaartblad, verschillende kleurschakeringen kan vaststellen voor dezelfde elementen. Ook aan de legende is dit goed te zien: op de kaart durven al wel eens symbolen voorkomen die je niet terugvindt in de legende.