Kwak

Leefgebied en trend

De Kwak is een zeer gedrongen, kleine reigersoort met zwarte kopkap en mantel, grijze vleugels en staart en witte onderdelen. Hij heeft een zwarte snavel en geelgroene poten. In de paartijd zijn de poten oranjerood. Adulte vogels hebben lange witte sierveren op de achterkruin. Juveniele vogels zijn bruin gestreept op kop en onderdelen, donkerbruin met witte vlekken op de bovendelen. In vlucht lijkt hij vrij gedrongen met zeer korte hals en brede vleugels. Zijn naam dankt hij aan zijn roep, een luid ‘kwak’. Zijn oude Nederlandse naam ‘Nachtreiger’ wijst op zijn nocturne levenswijze, meer dan de andere reigersoorten. De verwilderde Zwin-populatie die in de jaren 1990 en begin 21ste eeuw schommelde tussen 30-40 broedparen, kende in de periode 2005- 2007 een opvallende crash die hier uiteindelijk leidde tot het verdwijnen van de soort als broedvogel. In de rest van Vlaanderen zijn broedgevallen van Kwak altijd al een zeldzaamheid geweest. Solitaire broedgevallen zijn echter lastig aantoonbaar door het geheimzinnig gedrag. In de zomer kunnen bovendien al onvolwassen vogels opduiken uit bv. de broedpopulatie van Frankrijk. Hierdoor is het niet altijd gemakkelijk om een goed beeld te krijgen van het exact aantal broedparen in Vlaanderen, maar het is wel duidelijk dat het om een zeer klein aantal gaat. In een aantal gevallen kan de oorsprong van lokale broedgevallen teruggebracht worden tot verwilderde exemplaren. In de periode 2013 tot 2018 varieerde het aantal locaties met broedverdachte waarnemingen of langdurige aanwezigheid van Kwakken tussen 2 en 10, maar nestvondsten bleven beperkt tot enkele gebieden zoals het Zammelsboek te Geel (o.a. in 2016) en de Steenbakkerij Kleiputten te Hoeke (2 in 2017). In Wallonië is de soort sinds 2006 een jaarlijkse broedvogel in de moerassen van Harchies. In 2018 werden er 3 tot 4 broedgevallen vastgesteld. In Nederland bestaat de populatie eveneens bijna uitsluitend uit verwilderde vogels, met in 2018 ongeveer 20-25 broedparen. Tot op heden is van een significante noordwaartse uitbreiding vanuit zuidelijke broedgebieden nog geen sprake.