Bouwen aan groenexpertise

BWK: Voormalig militair fort (kf)

BWK-codes: kf

De eenheid kf staat voor oude militaire forten en versterkingswerken zoals schansen en bunkers. Deze versterkte constructies hebben niet alleen een cultuurhistorische, maar vaak ook een ecologische waarde. Ondanks het feit dat de meeste forten gedeeltelijk een recreatieve functie vervullen, herbergen ze veelal een variatie aan levensgemeenschappen: soortenrijke graslanden, ruigtekruidgemeenschappen, open water, struwelen, gemengd loofbos. Meestal zijn forten dan ook als een complex van kf met eenheden van dergelijke begroeiingen gekarteerd. De verschillende biotopen kunnen echter ook als aparte vlakken in kaart gebracht zijn.

Uitgebreid:

Door hun specifieke bouw bevatten forten vaak een vochtigheidsgradiënt, gaande van droog op de wallen tot nat in de lager gelegen gebieden bij de fortgracht. Op de muren en wallen groeien verschillende varens en mossen. Dergelijke muurvegetaties worden ook teruggevonden op een aantal bunkers. De bouwwerken zijn tevens een belangrijke overwinteringsplaats voor meerdere soorten vleermuizen. Ze kunnen ook belangrijk zijn voor amfibieën, insecten en andere zoogdieren. Het open water kan een broed- en/of pleisterplaats zijn voor een rijke avifauna en vormt het leefgebied van verschillende ongewervelden.

Variatie:

De eenheid kf* is niet gebruikt. Toch kunnen binnen het als fort gekarteerde gebied zeer goed ontwikkelde biotopen aanwezig zijn. Dit wordt dan weergegeven door de andere eenheden binnen het complex (kf+biotoop). In tegenstelling tot de forten die stelselmatig in kaart gebracht zijn, is dit voor de bunkers niet gebeurd. De eenheid kf° staat in vele gevallen voor (geschuts)bunkers, hoewel deze ook als kf gekarteerd kunnnen zijn. In het dataveld ‘info’ van het digitaal bestand is dan vaak vermeld dat het een bunker betreft.

Verspreiding:

De dubbele fortengordel rond de stad Antwerpen springt in het oog. Een klein aantal forten is hier echter als bebouwing (u.) gekarteerd, eventueel met de vermelding van de voorkomende begroeiing. Deze zijn niet opgenomen in de verspreidingskaart. De lijn van de verdedigingsbouwwerken langs de kust is ook duidelijk te onderscheiden. De oppervlakte is hier kleiner omdat het enkel bunkers betreft. Ook rond Gent komt de bunkergordel tot uiting. De bunkers van de linie Koningshooikt-Waver en in de Noorderkempen zijn niet in kaart gebracht.

Verspreidingskaart Voormalig militair fort
Waardering:
Biologisch waardevol, met uitzondering van kf°, dat biologisch minder waardevol is
Oppervlakte (in ha):
150 à 300 ha
Zeldzaamheid:
zeer zeldzaam
Habitatrichtlijn:
vaak leefgebied van vleermuizen en daarom onderdeel van habitatrichtlijngebieden
Natuurdecreet:
zorgplicht (voor de bijkomende biotopen: zie onder de overeenkomstige karteringseenheden)
Mestdecreet:
algemeen mestverbod op gronden andere dan cultuurgronden
Bosdecreet:
niet onderhevig aan het bosdecreet, tenzij er bos of struweel aanwezig is.
In samenwerking met:
Referenties
  • Vriens L., Bosch H., De Knijf G., De Saeger S., Guelinckx R., Oosterlynck P., Van Hove M. & Paelinckx D. (2011). De Biologische Waarderingskaart. Biotopen en hun verspreiding in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Inbo.