Oliën en smeermiddelen

Van alle smeermiddelen die gebruikt worden bij machines en voertuigen, wordt ongeveer de helft na gebruik gerecupereerd. Deze olie vinden we op de markt terug als recup-olie. De andere helft vinden we na gebruik niet meer terug. Deze olie wordt niet gerecupereerd, maar komt terecht in de bodem of in de atmosfeer. We kunnen hier een onderscheid maken tussen enerzijds olie die gebruikt wordt als verliessmering en anderzijds olie die gebruikt wordt in systemen met een hoog risico op ongecontroleerd verlies. Bij verliessmering wordt de olie gebruikt gedurende een beperkte tijd, bijvoorbeeld in een kettingzaag. De kettingolie wordt voor een korte periode gebruikt om de ketting te smeren waarna de olie op de bodem terecht komt. Hetzelfde fenomeen doet zich voor bij tweetakt-olie. Deze olie wordt gemengd met de brandstof van de motor. Wanneer deze brandstof verbrandt komt de olie in de atmosfeer terecht. Bij gebruik van hydraulische systemen spreken we van systemen met een hoog risico op ongecontroleerd verlies. In een hydraulisch systeem zitten heel wat leidingen, slangen en cilinders verwerkt. Dat betekent dus dat naast de leidingen heel wat dichtingen en aan- en afkoppelingen kunnen stukgaan. Met andere woorden: het risico op ongecontroleerd verlies van olie is veel hoger dan bij gesloten systemen zoals een motor of een versnellingsbak.

Kettingolie vullen (Robbie Goris, inverde)

De functies van oliën en smeermiddelen:

  • Verminderen van de wrijving
  • Verminderen van slijtage
  • Afvoeren van warmte
  • Afvoeren van vuile deeltjes
  • Beschermen tegen corrosie (roest)
  • Krachtoverbrenging (hydraulische toepassingen)

Overzicht oliën en smeermiddelen

  • Motorolie
  • Transmissieolie
  • Hydrauliekolie
  • Tractorolie (UTTO)
  • Kettingolie
  • Smeervetten

Voorkomen is beter dan genezen!

Curatief Hoe kan je de schade die wordt veroorzaakt door het verlies van olie tot een minimum beperken? Een eerste type van maatregel is voornamelijk van toepassing op systemen met ongecontroleerd verlies. De gebruiker van het systeem zal door middel van absorptiedoeken proberen het verlies zo veel mogelijk op te vangen. Een absorptiedoek absorbeert al snel 10 liter ‘gemorste’ olie. Dat is olie die anders in de natuur terecht zou komen. Preventief Een tweede type van maatregelen is eerder van preventieve aard. Wie bijvoorbeeld beschadigde leidingen of versleten dichtingen tijdig vervangt en zorgvuldig werkt bij het aankoppelen van leidingen, kan op die manier al in grote mate voorkomen dat er olie in de natuur of in de atmosfeer terecht komt. Alternatief Een laatste categorie van maatregelen bestaat in het aanwenden van bio-afbreekbare olie als ketting-olie, hydraulische olie of smeervet. Bio-afbreekbare olie is olie die niet of weinig toxisch is. De voorwaarde waarop een olie het label bio-afbreekbaar mag dragen is: binnen de 28 dagen moet die voor 90% afbreekbaar zijn in water, in CO2 en in andere organische verbindingen.