Bouwen aan groenexpertise

Natuurrapport

Toestand van de natuur in Vlaanderen

Definitie:

Het natuurrapport is een document dat om de twee jaar wordt uitgebracht door het Instituut voor Natuur en Bos Onderzoek (INBO) en dat zowel de toestand van de natuur in Vlaanderen als het natuurbeleid in Vlaanderen beschrijft. De verplichting tot het opstellen van dit rapport is opgenomen in het natuurdecreet van 1997 en het eerste natuurrapport is uitgegeven in 1999. Het rapport legt een wetenschappelijke basis voor het Vlaamse natuurbeleid, door het geven van eenvoudige indicatoren die de toestand van de natuur op een overzichtelijke manier weergeven. Het natuurrapport draagt bij aan internationale initiatieven en verplichtingen die te maken hebben met natuur en is ook een bron van informatie voor belangenorganisaties en het brede publiek over de toestand van de natuur.

Het natuurdecreet stelt dat een natuurrapport minstens uit drie elementen moet bestaan: Een beschrijving en evaluatie van de bestaande natuur in het Vlaamse Gewest De te verwachten evolutie van deze natuur zowel bij een ongewijzigd beleid als bij het beleid dat door de Vlaamse regering is vooropgesteld (zie Natuurbeleidsplan) De evaluatie van het voorbije beleid, met nadruk op de voortgang van de afbakening van VEN en IVON en van het opmaken van natuurrichtplannen Op die manier kan het natuurrapport richting geven aan het natuurbeleid en kan, door het inzicht van de bevolking in de toestand van de natuur te verbeteren, het draagvlak voor dit natuurbeleid worden vergroot. Verder stelt het natuurdecreet dat de opstelling van het natuurrapport zich moet houden aan internationale standaarden met betrekking tot de milieu- en natuurrapportering. Dit houdt in dat men gebruik moet maken van indicatoren, die de noodzakelijke link leggen tussen het terrein en het beleid. Deze indicatoren geven een overzicht van de toestand van de natuur en van oorzaken van veranderingen en ze zijn de bouwstenen van het natuurrapport. Indicatoren zijn een middel om complexe informatie tot een minimum aan informatie te verwerken en zijn op die manier begrijpbaar voor de meeste mensen. Ze zijn in het bijzonder bruikbaar voor mensen die het natuurbeleid vorm geven, om de juiste richting te kunnen inslaan met dit beleid, maar ook om het beleid te evalueren. De indicatorensets worden gestructureerd in een bepaald raamwerk (het DPSIR-raamwerk), dat verder wordt besproken in Uitgebreider.

Uitgebreid:

Het DPSIR-raamwerk is een model dat de samenhang tussen samenleving, milieu natuur en natuurbeleid voorstelt. Binnen de Europese Unie gebruikt het European Environment Agency (EEA) het DPSIR-raamwerk voor de monitoring en rapportering van de toestand van het milieu en de biodiversiteit. Ook in Vlaanderen hanteren de milieu- en natuurrapporten dit model voor hun indicatoren. Elke letter in DPSIR betekent iets, namelijk: D (driving forces) Via allerlei maatschappelijke activiteiten zoals industrie, landbouw en ruimtelijke ordening oefent de mens druk uit op het milieu. Ook algemene maatschappelijke factoren zoals economische groei, of natuurlijke fenomenen, hebben rechtstreeks of onrechtstreeks een invloed op het milieu en op levensgemeenschappen van planten en dieren. P (pressure) Druk op het milieu doet zich voor onder verschillende vormen zoals uitstoot van voedselrijke, verzurende of verontreinigende stoffen, verdroging of bebouwing van open ruimte. Met 'milieu' wordt vooral verwezen naar bodem, lucht en water. S (state) De verstoring van de toestand van het milieu omvat onder andere de vermesting en verzuring van bodem en water, de verandering van het klimaat en de verdroging van de bodem. Dit betekent een verandering in de leefgebieden van planten en dieren. I (impact) De toestand van het milieu bepaalt in belangrijke mate welke levensgemeenschappen van planten en dieren er kunnen gedijen. De toestand van het milieu heeft uiteraard niet enkel een impact op de biodiversiteit, maar eveneens op de gezondheid van de mens, en op de lange termijngroeikansen van de economie. Rg (response government) Het milieu- en natuurbeleid is de respons van de overheid om ongewenste verstoringen van milieu en natuur te voorzien en te verhelpen. Via het ontwikkelen van beleidsplannen en het inzetten van beleidsinstrumenten tracht deze overheid een invloed uit te oefenen op maatschappelijke processen (bijvoorbeeld sensibiliseren van doelgroepen), milieuprocessen (bijvoorbeeld waterzuivering) of ecologische processen (bijvoorbeeld natuurbeheer). Rs (response society) De overheid kan niet als enige de verstoringen van het milieu en het verlies aan biodiversiteit oplossen. Hiervoor is een actieve samenwerking nodig met andere doelgroepen in de samenleving, zoals economische sectoren en het brede publiek. De respons van de samenleving valt ondermeer waar te nemen in natuurbeheer door natuurverenigingen.

Lectuur:

http://www.natuurindicatoren.be(opent nieuw venster)