Bouwen aan groenexpertise

Hoogdunning

Het beste in een bos naar boven brengen

Definitie:

Hoogdunning of veredelingsdunning zorgt ervoor dat de kwalitatief beste bomen in het bos geholpen worden in hun groei. Dikke waardevolle bomen worden bevoordeeld door andere dikke (overheersende of heersende) bomen ernaast te kappen. Hierdoor ontstaan gaten in het kronendak waardoor de overblijvende bomen sneller zullen aandikken.

Een hoogdunning is een positieve selectie omdat er aandacht gegeven wordt aan de beste bomen van het bos. Deze exemplaren zullen bevoordeeld worden door vooral in te grijpen in de bovenetage. Dominante bomen in de bovenetage die concurreren met de waardevolste bomen zullen gekapt worden. Wegkwijnende en zelfs afgestorven bomen in de nevenetage die de beste bomen niet hinderen in hun groei, mogen gewoon in het bos blijven staan. Ze vormen zo een nevenetage die de structuurvariatie van het bos verbetert. De nevenetage kan er ook voor zorgen dat de bosbodem niet te veel verwildert en dat de waardevolle stammen van de bovenetage geen last krijgen van sterke zonne-instraling. Door het uitvoeren van hoogdunningen blijft het bos gevarieerd. Er komen zowel grote als kleine bomen voor en zowel dikke als dunne. Bovendien wordt het bos niet opgekuist zoals bij een laagdunning. Dood hout blijft dus aanwezig in het bos. Hierdoor verhoogt de natuurwaarde.

Uitgebreid:

Bij een hoogdunning krijgen de toekomstbomen gericht ruimte, waardoor ze een lagere kroonaanzet kunnen houden en de kroonlengte kunnen uitbreiden. Hierdoor ontwikkelen ze diepe kronen en wordt de aanwas met name op de toekomstbomen geconcentreerd. De geoogste bomen zijn gemiddeld groter dan de gemiddelde boom voor de dunning. De gemiddelde diameter van de dunningsbomen is daarmee hoger dan het opstandgemiddelde voor de dunning. Daardoor is het uitvoeren van een hoogdunning in principe financieel aantrekkelijker dan een laagdunning. De dikkere dunningsbomen hebben een betere afzet en hebben lagere exploitatiekosten per kubieke meter bij de oogst. Bovendien kunnen de dunne bomen, die niet zijn geoogst, doorgroeien naar meer waardevolle sortimenten. De voorraad en de aanwas zijn lager dan bij laagdunning.

Bij hoogdunning ontwikkelen de toekomstbomen relatief grote kronen en daardoor op termijn een grote stamdiameter. De boomstabiliteit is bij hoogdunning dan ook veel beter dan bij laagdunning, waardoor er minder risico is op schade door storm, sneeuw of ijzel. 

Een hoogdunning vraagt wel meer kennis van de bosbeheerder. Bij het aanduiden van de dunning moeten de te bevoordelen exemplaren worden bepaald, en moeten tegelijkertijd hun concurrenten geïdentificeerd worden (door het hameren of blessen). In bossen met verschillende boomsoorten wordt het nog veel ingewikkelder.

Lectuur:

Jansen, J., Boosten M., Cassaert, M., Cornelis, J., Thomassen, E., Winnock, M. (2018). Praktijkboek Bosbeheer(opent nieuw venster). Uitgave van Inverde (Vlaanderen) en Stichting Probos (Nederland).