Moeras

Wanneer moeras ontstaat door verlanding, gaat dat doorgaans als volgt: In ondiep water komen vaak veel zwevende en wortelende ondergedoken waterplanten voor, zoals fonteinkruiden, kranswieren, eendekroos. Als het water voldoende ondiep is, vinden we ook wortelende planten met drijvende bladeren zoals witte waterlelie, gele plomp en watergentiaan. Als deze planten afsterven, vormen hun resten op de bodem een laag die rijk is aan organisch materiaal. Deze laag noemt men veen. Aan de rand van het water komen moerasplanten voor, zoals riet, kleine lisdodde en mattenbies. Ook tussen de oeverplanten stapelt zich veen op. Daardoor wordt het water ondieper en schuiven de moerasplanten steeds verder naar het binnenste van het water op, tot die volledig is opgevuld. Het water is dan veranderd in laagveen, waarbij de vegetatie wortelt in een voedingsbodem die ze zelf heeft doen ontstaan. Men spreekt van laagveen omdat het veen zich vormt onder invloed van grond- of oppervlaktewater, en dus op lage plaatsen. Het kan ook gebeuren dat oeverplanten via een drijvend netwerk van wortelstokken over de plas groeien. In dat geval blijft er dus open water onder wortelmat bestaan en spreekt men van trilveen. Een drijvende wortelmat kan ook onstaan wanneer in rustig water oever- of moerasplanten kiemen op hopen bijeengedreven strooisel en bladeren. Dit noemt men drijftillen. Als de plas volledig is dichtgegroeid, gaat de veenvorming verder. Zo kan het veen uitgroeien boven de invloed van grond- en oppervlaktewater. Vooral veenmossen spelen hierbij een belangrijke rol. Ze kunnen water vasthouden en worden na verloop van tijd enkel nog door regenwater gevoed. In dat geval spreekt men van hoogveen. Naast veenmossen bestaat de vegetatie vooral uit heide-achtige planten. Hoogveen en natte heide zijn dan ook sterk met mekaar verwant. Veenmossen hebben een verzurende werking en zorgen ervoor dat boomgroei praktisch onmogelijk is. Het verlandingsproces is een theoretische evolutie waarvan kan worden afgeweken. Zo kunnen zich op een drijvende wortelmat bijvoorbeeld bomen vestigen. Als die te zwaar worden, zinkt de mat en ontstaat weer open water.