Trichomoniase

Ziekteverwekker

De gastheren/geïnfecteerde soorten zijn met name duifachtigen, de primaire gastheer is de rotsduif. Daarnaast wordt de ziekte bij roofvogels en uilen aangetroffen. Het laatste decennium werd de ziekte in het buitenland eveneens vastgesteld bij zangvogels. De ziekte wordt slechts zeldzaam aangetroffen bij kippen en kalkoenen. Bij het optreden van de ziekte is er infectie van het bovenste deel van het spijsverteringskanaal (keel-slokdarm): door het geel-witte kaasachtige abces wordt de ziekte ook 'het geel' genoemd. Door het abces kan de vogel minder goed eten (symptomen: moeilijk slikken en ademen, kwijlen en oprispen van voedsel) wat leidt tot gewichtsverlies, sloomheid en slecht onderhouden verenkleed. In een latere fase kunnen zwellingen rond bek en ogen optreden, een gezwollen aangezicht, waterig speeksel en een kaas-achtige lucht uit de keel. Ook overgeven, diarree en ademhalingsproblemen zijn mogelijk. Soms treden er infecties op aan de interne organen als lever, longen, etc. Binnen vier dagen na infectie kan sterfte optreden.

Hoe gebeurt besmetting

Er zijn geen aanwijzingen dat Trichomonas gallinae overdraagbaar is op de mens of andere zoogdieren. De eencellige parasiet komt in het lichaam van een vogel door beschadigde huid, via slijmvliezen (bijvoorbeeld de conjunctiva), via orale weg of via de luchtwegen. Overdracht van de ziekteverwekker bij vogels gaat op verschillende manieren:

• infectie van ouder naar jong door het weer opbraken van voer voor jongen
• infectie tussen partners door het opbraken van voer als baltsritueel
• infectie door opname van voedsel wanneer geïnfecteerde vogels moeite hebben met fourageren door de keelinfectie en zaad weer
• uitspugen of laten vallen
• infectie door geïnfecteerd water
• infectie door het eten van geïnfecteerde prooien
• overdracht van infectie van moederdier op jong via de baarmoeder en via het zogen

Sommige duiven ontwikkelen resistentie tegen de Trichomonas gallinae. Hoge temperaturen en weinig regenval bevorderen de verspreiding van Trichomonas gallinae, vanwege een verhoging van de overlevingskansen in de omgeving. Ook door een concentratie van drinkplaatsen door het droogvallen van vele plassen waardoor contactmomenten met de ziekteverwekker kunnen toenemen.

Voorkomen in België

Trichomonas gallinae is een kosmopoliet en werd dus overal ter wereld vastgesteld. Sinds december 2013 werd een verhoogde sterfte vastgesteld bij in het wild levende duiven ten gevolge van Trichomonas.

Preventieve maatregelen

Behandeling van in het wild levende vogels is vrijwel onmogelijk. Daarom is het belangrijk om daar waar mogelijk overdracht zoveel mogelijk te voorkomen. Daartoe kun je een aantal preventieve maatregelen handhaven als je merkt dat vogels in de omgeving besmet zijn:

• bij een uitbraak tijdelijk stoppen met voederen om overdracht te beperken
• blijf je toch bijvoederen, dan moet je dagelijks het voedsel en water verversen en dagelijks de voeder- en drinkplaatsen schoonmaken. Het schoonmaken doe je met een 10%-oplossing van bleekwater, vervolgens goed naspoelen en laten drogen
• dien geen medicatie toe aan in het wild levende vogels. Zieke vogels kun je wel brengen naar de erkende vogelopvangcentra. In de vogelopvangcentra kunnen de vogels behandeld worden met medicatie, waarbij in een vroeg ziektestadium de vogels genezen. Hier(opent nieuw venster) vind je een lijst terug met de contactgegevens van de vogelopvangcentra in Vlaanderen.
• verwijder de kadavers van gestorven zieke vogels uit je tuin om besmetting van andere in het wild levende vogels te voorkomen. Neem voorzorgen bij het hanteren van de kadavers (bv.: dragen van handschoenen, gebruiken van een spade). Hoewel geen risico's voor de mens bekend zijn van deze ziekte, is het beter voorzichtig te zijn. Bovendien zijn zieke dieren meer vatbaar voor andere ziektekiemen die wel gevaarlijk kunnen zijn voor de mens en is de diagnose van een ziek dier niet steeds eenduidig.