Ziekte van Aujeszky

Ziekteverwekker

De ziekte van Aujeszky of Pseudorabiës is een ziekte die wordt veroorzaakt door het suid herpesvirus type 1. Van het virus bestaat één serotype(*) en één biotype(**). De ziekte treft in hoofdzaak varkens, zowel in het wild levende everzwijnen als varkens die als landbouwhuisdier worden gehouden. Als varkens besmet raken, blijven ze levenslang drager van het virus en kunnen ze de ziekte dus verder verspreiden. Andere diersoorten (meer bepaald honden, katten en herkauwers) kunnen eveneens met het virus besmet worden en de ziekte ontwikkelen, maar ze kunnen de ziekte niet overdragen. De mens is niet gevoelig voor dit virus.

(*) Een serotype of serovar is een specifiek subtype van een bepaald micro-organisme of cel, ingedeeld op basis van de specifieke antigenen aanwezig op het celmembraan.

(**) Een biotype is een groep organismen met hetzelfde genotype. Het genotype is het geheel van genetische kenmerken dat een soort onderscheidt.

Hoe gebeurt besmetting bij dieren

Een besmet varken scheidt het virus uit in zijn speeksel en in de afscheidingen uit neus en genitaliën. Ook melk, kadavers, slachtafval en vlees van besmette varkens zijn bronnen van virulente stoffen. De overdracht van het virus gebeurt via de lucht (door een nabij contact met een besmet varken of everzwijn), genitaal (bij het dekken), via besmet materiaal of via contact met besmet varkensvlees of kadavers van besmette everzwijnen. Het suid herpesvirus type 1 is zeer besmettelijk voor gastheerdiersoorten.

Voorkomen in België

Het virus van de ziekte van Aujeszky komt endemisch voor bij in het wild levende everzwijnen in het Waals Gewest, net zoals in de ons omringende landen. Het virus wordt eveneens aangetroffen in de Vlaamse everzwijnpopulatie.

Bewaking van de ziekte van Aujeszky in het wild door ANB

Ontdek hier meer informatie omtrent de surveillance(opent nieuw venster) omtrent de surveillance van de ziekte van Aujeszky bij everzwijnen in het Vlaams Gewest.

Gevolgen

De aanwezigheid van het suid herpesvirus type 1 bij in het wild levende everzwijnen, vormt, met de huidige kennis, een risico voor besmetting van varkensbedrijven (vooral die in open lucht). Een dergelijke besmetting zou voor België het verlies van de status ‘vrij van de ziekte van Aujeszky’ veroorzaken. Het zou ook een negatieve impact hebben op de dierengezondheid en op de varkenssector. België had in oktober 2011 de status ‘vrij van de ziekte van Aujeszky’ gekregen voor varkensbeslagen. Dankzij die ziektevrije status is het niet langer nodig serologische tests voor Aujeszky uit te voeren bij uitvoer van fok- en gebruiksvarkens naar lidstaten die vrij van de ziekte van Aujeszky zijn. Gezien het virus niet pathogeen is voor de mens, is er geen negatieve impact voor de volksgezondheid.

Preventieve maatregelen

Het suid herpesvirus type 1 is niet pathogeen voor de mens. Het suid herpesvirus type 1 is wel besmettelijk voor gastheerdiersoorten. De aanwezigheid bij in het wild levende everzwijnen kan dus een risico betekenen voor besmetting van varkensbedrijven (vooral die in openlucht). Het is daarom aangeraden dat varkensbedrijven de aangewezen preventie- en bestrijdingsmaatregelen treffen conform de richtlijnen van het FAVV. Deze richtlijnen vind je hier(opent nieuw venster) terug. Voor in het wild levende dieren wordt aangeraden om bij manipulatie van kadavers wegwerphandschoenen te dragen en hygiënisch te werk te gaan. Na contact moeten de handen en armen goed worden gewassen en gedesinfecteerd. Overzicht preventieve maatregelen voor faunabeheerders bij contact met grofwild:

• draag vloeistofdichte (wegwerp)handschoenen met lange mouwen -> respecteer een eet- en drinkverbod tijdens het ontweiden en manipuleren van kadavers
• bij ontweiden van geschoten everzwijnen in het veld de ingewanden NIET achterlaten in de natuur, de ingewanden dienen meegenomen te worden naar een wildverwerkingsinrichting of opgehaald te worden door een bevoegd destructiebedrijf. Dit is conform het advies van het wetenschappelijk comité van het FAVV (*)
• was handen met zeep, water en eventueel extra ontsmettingsmiddel na de werkzaamheden
• was je handen opnieuw goed vóór het eten  

Daarnaast is het belangrijk te vermelden dat er grote sanitaire risico’s (zoals de introductie van AVP) verbonden zijn aan het illegaal voederen van everzwijnen met (keuken)afval. Meer informatie over de ziekte van Aujeszky kan je hier raadplegen.(opent nieuw venster)

(*) Het Wetenschappelijk Comité van het FAVV raadt aan om afgeschoten everzwijnen niet in het veld te ontwijden (het verwijderen van de ingewanden) maar om de ingewanden mee te nemen naar de wildverwerkingsinrichting of te laten ophalen door de bevoegde destructiebedrijven. Het achterlaten van de ingewanden of het begraven ervan leidt ingeval van afschot van een besmet everzwijn immers onvermijdelijk tot een blootstelling aan ziekten (zoals Varkenspest, Tuberculose, Brucellose) van overblijvende everzwijnen in het betreffende gebied.